اندازه‌گيري مقدار روغن، پروفيل اسيدهاي چرب و فيتواسترول‌هاي چند اكوتيپ مختلف دانه روغني ماريتيغال در شمال غرب كشور

ماريتيغال با نام علمي Silybum marianum  از خانواده كمپوزيته (Astraceae) گياهي است يك‌ساله يا دوساله كه در بسياري از نقاط ايران رويش دارد و از مواد مؤثره ميوه‌هاي رسيده اين گياه براي معالجه بيماري‌هاي كبدي (سيروز و مسموميت‌هاي كبدي) و پيشگيري از سرطان كبد استفاده مي‌شود. در اين پژوهش، درصد روغن استخراج شده، پروفيل اسيدهاي چرب و فيتواسترول هاي روغن سه اكوتيپ مختلف خروسلو، مغان (استان اردبيل) و قلعه بابك (استان آذربايجان شرقي) اندازه گيري شدند. مقدار روغن استخراج شده در اين نمونه ها بين 5/2928 درصد بود. بيشترين ميزان اسيد هاي چرب موجود به ترتيب مربوط به اسيد لينولئيك (5249%) و اسيد اولئيك (2925%) و كمترين ميزان اسيد چرب، مربوط به اسيد چرب لينولنيك بود كه تقريبا در تمامي اكوتيپ هاي مورد مطالعه مقدار ناچيزي را به خود اختصاص مي داد. همچنين تركيبات استرولي نمونه هاي روغن از قبيل بتا سيتو استرول، كامپسترول، كلسترول، استيگماسترول، كلرواسترول و دلتا 7 استرول در تمام نمونه ها شناسايي و بوسيله گاز كروماتوگرافي اندازه گيري شد كه بتا سيتو استرول در بين اكوتيپ هاي مورد مطالعه بالاترين مقدار بود. نتايج نشان داد كه بتا سيتو استرول بيشترين مقدار را در بين استرول هاي اندازه گيري شده در روغن ماريتيغال اكوتيپ خروسلو (9/34 % از كل استرول) داشت. بنابراين، استفاده از اين دانه روغني كه داراي ارزش تغذيه اي زيادي مي باشد، امري سودمند و مؤثر در توليد روغن خوراكي داخل كشور به شمار مي رود.