تحليلي بر عوامل مؤثر در پراكنده‌رويي نواحي شهري (نمونه موردي: شهر ياسوج)

يكي از مهم ترين مسائل و چالش هاي پيش روي شهرها، پراكنش افقي و ناموزون شهري است كه تحت تأثير عوامل متعددي روي مي دهد و در شهرهاي امروزه به سرعت در حال گسترش است. مجموعه عوامل موجد پراكنده روئي و تسريع روند آن، مي تواند از شهري به شهر ديگر متفاوت باشد. پژوهش حاضر شهر ياسوج را به عنوان يك شهر نوپا و با مقياس متوسط در سطح ملي به عنوان نمونه موردي انتخاب نموده و سعي در تحليل عوامل مؤثر بر پراكنده رويي انتخاب نموده است. اين مطالعه با استفاده از روش تحليلي – توصيفي به بررسي ماهيت و چگونگي پراكنده روئي شهر ياسوج پرداخته است كه در اين ارتباط از شاخص هايي چون تغييرات نرخ جمعيت در يك بازه پنجاه ساله و مقايسه آن با مساحت و تراكم ناخالص شهري طي اين سال ها و نيز تحليل موضوع با استفاده از مدل هلدرن به منظور اثبات وجود پراكنده رويي در شهر بهره برده است. در نهايت با استناد به ديدگاه كارشناسان و خبرگان امور شهري و با استفاده از روش ارزيابي چند معياره به تحليل ضريب تأثير هر كدام از شاخص هاي مؤثر بر اين موضوع پرداخته است. نتايج تحقيق حاكي از آن بود كه شهر ياسوج طي سال هاي اخير دچار پراكنده رويي است كه در اين ارتباط معيارهايي چون ضعف در اختلاط كاربري ها، قيمت اراضي شهري، اراضي خالي شهر، مهاجرت، ضعف و ناكارآمدي نظام دسترسي، به ترتيب داراي بيشترين تأثير در پراكنده روئي شهر ياسوج بوده اند كه در اين ارتباط تركيب كاربري ها، استفاده از ظرفيت اراضي خالي درون محدوده شهري، كنترل قيمت اراضي، رفع ضعف هاي شبكه دسترسي و قاعده مند نمودن در شكل نواحي ساخته شده از جمله راهكارهاي پيشنهادي جهت پيشگيري از عارضه پراكده رويي در شهر ياسوج مي باشند.