تحليل ساختار فضايي شهر با تأكيد بر خصلت همپيوندي و اتصال فضايي در كلان‌شهر تبريز

ساختار فضايي حاكم بر شهرها به روابط متقابل و عوامل مختلفي بستگي دارد و اين روابط در مقياس شهري بزرگ، داراي پيچيدگي و درهم‌تنيدگي خاصي است. لذا اهميت نگرش به ساختار فضايي شهر، داراي اهميتي زيادي است. كلان‌شهر تبريز همچون ساير كلان شهرهاي ايران با رشد سريع جمعيت مواجه بوده و اين مسئله باعث پيچيدگي هاي كالبدي و فضايي و در نتيجه موجب پيچيدگي شناخت و تحليل سازمان و ساختار فضايي آن شده است؛ هدف اصلي پژوهش حاضر شناخت ساختار فضايي كلان‌شهر تبريز با روش چيدمان يا پيكره بندي فضايي است. روش پژوهش به‌صورت كمي و از نوع توصيفيتحليلي است. محدوده مورد مطالعه كلان‌شهر تبريز و واحد تحليل محورهاي اصلي و شريان هاي درجه يك و درجه دو شهر بوده است. داده هاي مورد استفاده در پژوهش حاضر به روش كتابخانه اي و ميداني گردآوري شده است. روش تجزيه وتحليل داده هاي به دست آمده با استفاده از تكنيك تحليل چيدمان فضا و تحليل اصول هم پيوندي، اتصال و انتخاب بوده است. همچنين بعد ديگر روش تحليل توجه به ابعاد عملكردي فضا در قالب پراكندگي كاربري هاي تجاري و خدماتي و همچنين نظريه حركت طبيعي بوده است. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه هم پيوندي مسيرهاي منتهي به مركز شهر و بخصوص بازار مركزي شهر به ميزان 85/0، بيشتر از ساير بخش هاي شهر است و اين هم پيوندي در محور امام خميني (ره) و محورهاي منتهي به آن از ميزان بيشتري برخوردار بوده است. از نظر اصل اتصال و انتخاب نيز دو محور امام خميني (ره) و 22 بهمن با مقدار 21 و 2/1 از ميزان بالاتري برخوردار است. در نتيجه انتقال عملكرد و تمركز حركت از مركز شهر به‌طرف غرب در امتداد مسيرهاي اصلي و امكان شكل گيري هسته هاي عملكردي در طول اين محورها پيش بيني مي شود.