تحليل سيستمي تقاضاي بنزين و برآورد كشش قيمتي تقاضاي آن در استان تهران

راه يافتن خودروها در زندگي بشر در ابتداي امر، موجب رشد و توسعه همه‌جانبه زندگي بشر شد؛ اما با همه‌گير شدن استفاده از اين وسايل نقليه بخصوص استفاده شخصي، مشكلات و عوارض زيان‌بخشي را در ابعاد سلامت، اقتصاد و محيط‌زيست به بار آورد كه بخش بزرگي از اين عوارض به مقدار و چگونگي مصرف حامل‌هاي انرژي در حمل‌ونقل اين وسايل برمي‌گردد. به‌منظور مديريت مصرف سوخت به خصوص در حمل‌ونقل در ابتدا لازم است تا سازوكار و ساختار شكل‌دهنده مصرف شناسايي شده و سپس در جهت بهبود آن تلاش شود. نگرش سيستمي و تحليل سيستم‌ها يكي از مهم‌ترين ابزارهايي است كه در تحليل و حل مسائل مهم اقتصادي و مديريتي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين مقاله در ابتدا با استفاده از نمودار علي معلولي، سازوكار و متغيرهاي تأثيرگذار بر مصرف بنزين نشان داده شده است. در گام بعدي به اعتبارسنجي مدل شبيه‌سازي‌شده پرداخته شده و پس از تأييد اعتبار مدل به محاسبه كشش پرداخته مي‌شود كه كشش قيمتي تقاضا براي زمان حاضر (در شرايطي كه قيمت بنزين 1000 تومان باشد) براي بازه كوتاه‌مدت و بلندمدت تهران به ترتيب  092/0 و 129/0 به‌دست آمده ‌است. اندازه كشش محاسبه شده براي استان تهران در اين مقاله، نسبت به كشش محاسبه شده در تحقيقات گذشته براي ايران قدري كمتر است كه علت آن مربوط به پايين بودن قيمت بنزين نسبت به درآمد خانوار و بالاتر بودن نياز به حمل‌ونقل در تهران است.