ماهيّت عفو مشروط حقّ قصاص

تقيّه كه به معناي در امان قرار دادن خويشتن به وسيله موافق نشان دادن خود با اهل خلاف مي باشد، برخلاف نفاق كه به منظور جلب منفعت، تظاهر به همانندي با ديگران مي شود براي حفظ دين انجام مي گيرد، به گونه اي كه گاهي شخص در اثر اكراه، عمل به تقيّه مي كند و گاهي براي حفظ حتّي امّت اسلامي؛ در حالي كه در همه مذاهب اسلامي به مشروعيّت تقيّه تصريح شده است. بزرگان فقه مذاهب اربعه اهل سنّت، مشروعيّت آن را مسلّم تلقّي كرده اند تا جايي كه حتّي تقيّه مسلمان نسبت به مسلمان ديگر تجويز شده است. نمونه هايي از تقيّه صحابه در آثار فقهي، حديثي و تفسيري صاحبنظران در مذاهب اسلامي ارائه شده است؛ البته در مذاهب اربعه اهل سنّت، تحمّل اكراه و صبر بر جفاء و قتل ظالمانه را از تقيّه كردن أفضل دانسته اند كه در فقه اماميّه نيز به أفضليّت في الجمله تصريح گرديده است؛ ولي در بعضي موارد، تقيّه را واجب و در بعضي موارد تقيّه را حرام دانسته اند به ويژه در مواردي كه اساس اسلام در خطر قرار گيرد، تصريح به حرمت تقيّه شده است؛ لذا اختلاف مذاهب فقهي اماميّه و اهل سنّت در فروعات احكام تقيّه است اما نسبت به مشروعيّت اصل تقيّه، اتفاق نظر دارند.