نفت و سرمايه انساني: تفكري دوباره بر فرضيه نفرين منابع در ايران

سرمايه انساني يكي از مهمترين نهاده‌هاي توليد در تابع توليد محسوب مي‌شود كه اين عامل نقشي اساسي در فرآيند توسعه اقتصادي ايفا مي‌كند. اين عامل در كشورهاي نفتي همچون اقتصاد ايران مي‌تواند از درآمدهاي نفتي و نحوه توزيع رانت نفت تاثير پذيرد. اين اثرات مي‌تواند متضاد يا مبهم باشند. هدف از اين مقاله بررسي اثرات غيرخطي درآمدهاي نفتي بر سرمايه انساني در ايران در بازه زماني 13541393 مي‌باشد. بدين منظور با بكارگيري روش رگرسيون آستانه‌اي به مدلسازي سرمايه انساني پرداخته شده است. نتايج برآورد مدل حاكي از وجود اثرات غيرخطي درآمدهاي نفتي بر سرمايه انساني است. به عبارت ديگر هنگاميكه نسبت درآمدهاي نفتي به توليد ناخالص داخلي كمتر از حدود 09/0 است، افزايش نسبت درآمد نفتي به توليد ناخالص داخلي تاثيري مثبت و معني‌دار به ميزان  21/20 واحد بر سرمايه انساني دارد. اما پس از عبور از اين حد آستانه، افزايش نسبت درآمد نفتي به توليد ناخالص داخلي تاثيري مثبت و معني‌دار به ميزان 37/5 واحد بر سرمايه انساني دارد. به عبارت ديگر شدت تاثير درآمدهاي نفتي بر سرمايه انساني به ميزان قابل توجهي در رژيم درآمد نفت بالا كاهش يافته است. بر اين اساس، افزايش سرمايه انساني در كشور از مسير كاهش وابستگي به درآمدهاي نفتي ميسر مي‌شود.