رابطه بين مصرف حامل‌هاي انرژي و ارزش‌افزوده بخش‌هاي اقتصادي ايران: آزمون عليت گرنجري در پانل‌هاي مختلط نامتجانس

پژوهش حاضر به بررسي رابطه عليت بين مصرف حامل‌هاي مختلف انرژي و ارزش‌افزوده در بخش‌هاي اقتصادي ايران، طي دوره‌ي زماني 1392-1353 با استفاده از آزمون عليت گرنجري در پانل‌هاي مختلط نامتجانس پرداخته است. روش استفاده شده در اين پژوهش بر اساس آزمون عليت پانلي كه توسط اميرمحموتوگلو و كوز (2011) ارائه‌شده و مبتني‌بر مدل خودرگرسيون برداري (VAR) و آزمون‌هاي والد با مقادير بحراني بوت‌استرپ خاص هر بخش است، مي‌باشد. اين آزمون، همبستگي مقطعي و عدم تجانس بين اعضاي پانل و هم‌چنين هم‌انباشتگي بين متغيرهاي مورد بررسي را درنظر مي‌گيرد. بر اساس نتايج، وجود رابطه عليت يك‌طرفه از نفت و گاز به ارزش‌افزوده و وجود رابطه عليت دوطرفه بين برق و ارزش‌افزوده در بخش‌ خدمات و كل بخش‌ها تأييد مي‌شود. در بخش كشاورزي تنها وجود رابطه عليت از برق به ارزش‌افزوده وجود دارد. در بخش صنعت وجود رابطه عليت دو‌طرفه بين گاز و برق با ارزش‌افزوده و وجود رابطه عليت يك‌طرفه از ارزش‌افزوده به نفت تأييد مي‌شود. در بخش حمل و نقل نيز رابطه عليت يك‌طرفه از گاز و برق به ارزش‌افزوده و وجود رابطه عليت دوطرفه بين نفت و ارزش‌افزوده وجود دارد. نتايج به‌دست‌آمده مي‌تواند توصيه‌هاي سياستي مهمي در برنامه‌ريزي و تبيين سياست‌هاي بخش انرژي در سطح بخشي كشور داشته باشد.