معرفي و بررسي انتقادي كتاب تحولات تصويري ايران

در كتاب تحولات تصويري ايران، تأليف سيامك دل‌زنده، مؤلف تلاش كرده است با گذر از تحليل‌هاي توصيفي به تبيين نظري از تحولات هنر ايران در نيمۀ اول قرن سيزدهم هجري شمسي دست يابد. مؤلف كوشيده است، فراتر از روايت‌هاي خطي، به پادگفتمان‌هاي مسلط نيز بپردازد. در اين مسير نيز به موفقيت‌هاي قابل‌توجهي دست يافته است؛ اما اين تلاش قابل‌نقد است.مؤلف تأكيد كرده كه، برخلاف ديدگاه پسااستعماري، مسير ديگري را در اين كتاب دنبال كرده است و در نقد ديدگاه پسااستعماري كه «فاعليت‌هاي منطقه‌اي» را ناديده مي‌گيرد، به جست‌وجوي عامليت‌هاي منطقه‌اي در ايران پرداخته است. مؤلف با در مركز قراردادن مفهوم «نظم نمايشگاهي» به عاملان بيروني و عاملان داخلي كه بازتوليدكنندۀ اين نظم هستند پرداخته و شرح داده كه چگونه اين جريان بر هنر ايران غلبه يافته است. اين ديدگاه ساختاري مؤلف را در مطالعۀ عامليت‌هاي داخلي محدود كرده است. ازهمين‌رو، توجه مؤلف به پادگفتمان‌ها فاقد رويكرد تحليلي است و متن به توصيف آثار و معرفي هنرمندان تقليل يافته است. در اين مقاله، مفصل‌بندي‌هاي نظري كتاب موردنقد و تحليل قرار خواهد گرفت. اگرچه نقدهايي بر كتاب وارد است، اما منابعي ازاين‌دست مي‌توانند زمينه را براي نظريه‌پردازي درون‌نگر و درون‌زا پيرامون هنر ايران فراهم سازد.