گفتمان‌هاي بيگانه و بايستگيِ برنامه‌ريزي براي نوآوري واژگانيِ فرادانشي در زبان فارسي

نيم‌‌نگاهي كارسنجانه بر برخي پژوهش‌ها و نگاشته‌‌هاي انتشار‌‌يافته درباب «واژه‌‌گزيني فارسي»، به‌‌ويژه در برخي شماره‌‌هايِ پژوهش‌‌نامۀ نامۀ فرهنگستان، از وجودِ رويكردي بيش‌‌گرايانه به‌سويِ واژه‌‌گزينيِ دانشيك در پاسخ به سرريزِ روزافزونِ نام‌واژگانِ بيگانه، به‌ويژه انگليسي، مي‌‌گويد. از خوانش و بررسيِ اين جستارها برمي‌آيد كه فرهنگستان زبان و ادب فارسي برجسته‌‌سازي برنامۀ «واژه‌‌گزيني علمي» از ره‌گذر كانوني‌‌سازيِ رويكرد «واژه‌‌گزيني علمي» را در دستور‌كار خود گذارده است. به‌گفتارِ‌ديگر، رويكرد بررسي‌‌ها و گفتارهاي انتشاريافته ازسويِ اين نهادِ برنامه‌‌گذار بَسابيش به‌سويِ كانوني‌سازي كُنشِ «واژه‌‌گزيني علمي» است. درحالي‌كه برابرآوري براي درون‌دادِ فزايندۀ زبان‌‌هاي بيگانه تنها محدود به واژگانِ دانشيك/ علمي يا به‌بيان كارشناسانه‌‌تر اصطلاحات يا نام‌واژگانِ دانشيك‌/ علمي نمي‌‌شود. بي‌‌گمان، برابرآوريِ زباني پهنۀ گسترده‌‌تري از زبان را پوشش مي‌‌دهد؛ به ‌اين ‌معنا كه دربرگيرندۀ گفتمان‌‌هايِ فرادانشي يا همگاني و واژه‌‌شناسي در پيوند با آن‌ها نيز است. بررسيِ روند كانونيِ برابرآوري در زبان فارسي و چگونگي و چه‌اندازگيِ نياز به نوآوريِ واژگاني و برابرآوريِ نوواژه‌ساختي در ديگر زمينه‌‌هاي گفتمانيِ فرادانشيك در مقايسه با گفتمان‌‌هايِ دانشيك پرسشي است كه پژوهش پيش‌روي در دو ترازِ نظري و عملي به آن پرداخته است.