ارزيابي رابطه بين مخارج آموزش، بهداشت، نفرين منابع و فقر در ايران

در قرن بيستم شكست بازار در تخصيص بهينه و زايش فقر در بازار رقابت كامل، به شكل گيري تفكر دولت هاي رفاه با گرايش هاي سوسياليستي در مبارزه با فقر، به ويژه فقر مطلق، با استفاده از تخصيص هاي دولتي منجر شد. اعطاي جايزه نوبل 2015 به ديتون نشان هاي از اين تغيير ابزار تخصيص، از بازار به دولت در مبارزه با فقر بود. هدف اين مقاله ارزيابي تأثيرات مخارج آموزش و پرورش و مخارج بهداشتي دولت بر فقر در ايران است. هدف ديگر پژوهش، ارزيابي فرضيه نفرين منابع از منظر نحوه تأثيرگذاري درآمدهاي نفتي بر فقر در ايران است. بدين منظور با مدل سازي عوامل مؤثر بر فقر و به كارگيري روش ماركوف سوئيچينگ، فرضيه هاي پژوهش در بازه زماني 1393 - 1364 آزموده شد. نتايج حاصل از برآورد مدل هاي پژوهش نشان داده است افزايش نسبت مخارج آموزش و پرورش دولت به كل مخارج دولت تأثير منفي و معني داري بر شاخص فقر مطلق داشته است. در حالي كه نسبت مخارج بهداشتي دولت به كل مخارج دولت، نتوانسته به كاهش فقر كمك كند. همچنين ارزيابي فرضيه نفرين منابع بر فقر نشان داده است كه نسبت درآمدهاي نفتي به توليد ناخالص داخلي، تأثيري غيرخطي و آستان هاي بر شاخص فقر مطلق داشته است. به عبارت ديگر تا زماني كه نسبت درآمدهاي نفتي به توليد ناخالص داخلي كمتر از 13 درصد باشد، افزايش سهم درآمدهاي نفتي در توليد ناخالص داخلي توانسته است موجب كاهش فقر شود، اما پس از افزايش سهم درآمدهاي نفتي در اقتصاد و عبور از حد آستانه 13 درصد، افزايش سهم درآمدهاي نفتي در توليد ناخالص داخلي موجب افزايش فقر شده است.