جريان شعر زبان در دهۀ هفتاد، با تأكيد بر شعر رضا براهني

در دهه‌ي هفتاد خورشيدي، جريان هايي در شعر فارسي ظهور كردند كه شعر آن هاهم از نظر زبان و بيان و هم از نظر محتوا، با شعر دوره هاي گذشته به كلي متفاوت بود. وجه مشترك همه‌ي جريان هاي شعري دهه‌ي هفتاد، فراروي از زبان و بيان متعارف شعر فارسي بود. يكي از مهم ترين و تأثيرگذارترين جريان هاي شعري دهه‌ي هفتاد، «جريان شعر زبان»، به راهبري رضا براهني بود. در اين پژوهش، ابتدا نظريه‌ي زبانيت براهني را به اختصار معرفي كرده ايم و سپس از خلال ديدگاه هاي جديد وي، مؤلّفه‌هاي اصلي شعر زبان را به دست داده ايم. مهم ترين مؤلّفه هاي شعر زبان عبارتند از: نحوگريزي، معني زدايي، چندصدايي، جابه جاسازي پرتابي و... . پس از ارزيابي شعر براهني، به عنوان نماينده‌ي شاخص اين جريان، به نتايجي دست يافته ايم؛ از جمله اين كه در شعر براهني نيز مانند نيما و شاملو، ميان نظريه‌ي شعري و اجراي شعري شكاف‌هايي وجود دارد. ديگر اين كه اين جريان شعري مي توانست با زدودن كهنگي از زبان شعر و متناسب كردن آن با شرايط و اقتضائات زمانه، شعر نوِ فارسي را در مسير بهتري قراردهد؛ اما با تندروي هايي، ازجمله تأكيد افراطي و غيرمنطقي بر معنازدايي و تخريب و از هم‌گسيختگي زبان، اين فرصت طلايي از شعر معاصر فارسي گرفته شد.