مقاله كوتاه: پَنجه يا پُنجه؟ درباره‌‌‌‌‌‌‌ي بيتي از بوستان سعدي

طرزِ خواندنِ تركيبات و نيز وجوهِ چندگانه‌‌‌‌‌‌‌ي معنايي از عمده دشواري‌هاي بوستان است. از همين مقوله است بيتِ «زنِ شوخ چون دست در قليه كرد/ برو گو بنه پنجه بر روي مرد» كه مصححان و شارحانِ بوستان بيشتر به ضبطِ مشكوكِ مصراع نخست آن پرداخته‌اند و كوشيده‌اند معني آن را دريابند، غافل از اين كه مصراع دوم ابهام بيشتري دارد. در اين تحقيق ضمن پيشنهادِ معني «روبند زنان» بر اساس خوانش اين واژه به صورتِ «پُنجه» كه در فرهنگ‌ها و متون مختلف آمده و مي‌تواند يك گام براي گشودنِ معني مصراع نخست اين بيت دشوار بوستان نيز باشد، درباره‌‌‌‌‌‌‌ي آشفتگي فرهنگ‌هاي لغت در معني‌ها و ضبط‌هاي مختلف واژه‌‌‌‌‌‌‌ي «پُنجه» بحث شده است. همچنين براي دريافتِ مفهوم سعدي در مصراع نخست، به تركيبِ «قليه‌خوار: قلتبان» در فرهنگ‌ها كه از نظر شارحان به دور مانده، اشاره شده است. در باب هفتمِ بوستان و در بخش «گفتار اندر پرورش زنان و ذكر فساد ايشان» بيت‌هايي آمده كه در ضبط بيتي از آن‌ها جاي ترديد است.