بررسي انتقادي دعواي جانشيني در بيمۀ اجباريِ حوادث ناشي از وسايل نقليه

هدف: مقاله حاضر به دنبال تببين وضعيت حقوق بيمۀ ايران و تحولات آن در زمينۀ قايم مقامي در حوادث رانندگي است و با ملاحظۀ مشكلات شركت هاي بيمه و صندوق تامين خسارت هاي بدني در بازيافت خسارت، نشان مي دهد كه قايم مقامي در حوادث رانندگي به صورت اصولي اجرا نمي شود. روش‌شناسي: پژوهش حاضر مطالعه اي تطبيقي است كه با استفاده از روش كتابخانه اي و مراجعه به متون قانوني و منابع مربوطه تدوين شده است. يافته ها: معايب و دشواري هاي قايم مقامي در «قانون بيمه اجباري خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشي از وسايل نقليه»، حصول نتايج مطلوب جانشيني را محتمل و ميزان بازيابيِ خسارات را ناچيز مي سازد. متقابلاً با عدم بازيافتِ به موقع و كامل خسارات، نمي‌توان بازدارندگيِ آرماني را از دعواي جانشيني در حوادث مذكور انتظار داشت. همچنين، اين دعوي نه تنها، منبع تأمين ماليِ موثري براي بيمه ها و صندوق تأمين خسارت هاي بدني محسوب نمي‌شود، بلكه گاه صرفۀ اقتصادي نيز به همراه ندارد. قانون گذار نيز عليرغم شناسايي قايم مقامي، ضمانت اجراي موثري براي بازيافت خسارت در نظر نگرفته است. نتيجه گيري: دعواي جانشيني نبايد به طور كامل حذف گردد، اما با اصلاح شيوۀ قايم مقامي و تمهيد جانشيني اداري و تدابير غيرقضايي مي توان هزينه ها را كاهش داد و تحقق كاركردهاي مورد نظر جانشيني را به نهادهايي كه براي اين هدف مناسب تر هستند، واگذار كرد.