رسوبات بادي نهشته شده در درياچۀ هامون؛ نشانگر فراواني و شدت توفان‌هاي گردوغبار سيستان از انتهاي آخرين يخبندان تاكنون

تشخيص اثر رسوبات بادي در رسوبات درياچه‌اي عامل مهمي جهت بازسازي تغييرات محيطي و همچنين شناخت فراواني و زمان توفان‌هاي گردوغبار ديرينه است. بر اساس آزمايش مغناطيس‌سنجي، شكل منحني‌هاي توزيع اندازۀ ذرات و ديگر عوامل دانه‌بندي، به‌علاوۀ سنگ‌نگاري، ما حضور اجزاي رسوبي بادي در توالي رسوبي دو مغزۀ 6.2 و 6.8 متري در درياچۀ هامون، شرق ايران را مشخص نموديم. بزرگ‌ترين قلۀ نمايي منحني توزيع اندازۀ ذرات (بين 30-20 ميكرومتر) نشان داد رسوبات سيلتي رسي تيره‌رنگ رخسارۀ A با مقادير كم پذيرفتاري مغناطيسي (SI 10^-4×5.2 4.2) با ميزان زياد بقاياي گياهي، كاروفيت و پوسته‌هاي صدفي كربناتي، در يك محيط بارآور درياچه‌اي بدون حضور باد ته‌نشست نموده‌اند. اين رخساره كه معرف اواخر يخبندان و اوايل هولوسن است، توسط تضعيف مركز پرفشار سيبري و بادهاي غربي به‌علاوۀ افزايش دماي سطح آب اقيانوس اطلس شمالي و درياي عربي مشخص مي‌گردد. در اوايل تا اواسط هولوسن تضعيف تدريجي مونسون به همراه قدرت‏گيري پرفشار سيبري و بادهاي غربي منجر به وزش توفان‌هاي شديد در حوضۀ سيستان شده كه توسط ماسه‌هاي سيلتي قهوه‌اي با پذيرفتاري مغناطيسي زياد و نماي توزيع ذرات بيش از 100 ميكرومتر در رخسارۀ B نشان داده مي‌شود. محيط ديرينۀ اواسط تا اواخر هولوسن سيستان كم‌وبيش مشابه حال حاضر بوده است. در اين زمان كه توسط رخسارۀ C معرفي مي‌گردد، ورود دوره‌اي رسوبات بادي توسط توفان‌هاي پرانرژي قابل‌مقايسه با بادهاي حاضر 120 روزه، مشخص است. نشانه‌هاي توفان‌هاي گردوغبار ديرينه در اين دوره توسط نوسان‌هاي زياد پذيرفتاري مغناطيسي و حضور لايه‌هاي حاوي ماسه در توالي رسوبي هر دو مغزه اثبات مي‌گردد.