مطالعۀ ژئوشيميايي آب و رسوب رودخانۀ بادآور، استان لرستان با نگرش زيست‌محيطي

هدف مطالعۀ حاضر، ارزيابي كيفيت آب و رسوبات رودخانۀ بادآور در شهرستان نورآباد (استان لرستان) است؛ به اين منظور، 19 نمونه آب و 5 نمونه رسوب سطحي از رودخانه برداشت و شاخص‌هاي فيزيكوشيميايي نمونه‌هاي آب (شامل pH، هدايت الكتريكي، غلظت يون‌هاي اصلي، آناليز ميكروبي و غلظت عناصر بالقوه سمي) و رسوب (شامل pH، مادۀ آلي، درصد كربنات، تبادل كاتيوني، غلظت عناصر اصلي و جزئي) اندازه‌گيري شد. نتايج نشان مي‌دهند عوامل طبيعي (انحلال هاليت، ژيپس و انيدريت، ته‌نشست كلسيت، آراگونيت، دولوميت و فرايند تبادل يوني) و انساني (تخليۀ فاضلاب‌هاي خانگي و رواناب‌هاي كشاورزي) مهم‌ترين فرايندهاي كنترل‌كنندۀ غلظت يون‌هاي اصلي در آب رودخانۀ بادآور هستند. غلظت عناصر بالقوه سمي به‌ويژه عنصر سرب در نمونه‌هاي آب به‌واسطۀ فعاليت‌هاي انسان افزايش يافته است. نتايج آناليز ميكروبي آب نيز نشان‌دهندۀ آلودگي آب رودخانۀ بادآور است. pH نمونه‌هاي رسوب خنثي تا قليايي است. رسوبات حاوي مقدار زيادي مادۀ آلي و كربنات‌كلسيم هستند و ظرفيت تبادل كاتيوني رسوبات زياد است. بر اساس نتايج آناليز غلظت كل، رسوبات رودخانۀ بادآور به عناصر كادميم، كروم، نيكل آلوده هستند. بر اساس محاسبۀ درجۀ آلودگي، نمونه‌هاي رسوب رودخانۀ بادآور در ردۀ آلودگي درخور توجه تا بسيار آلوده به عناصر بالقوه سمي قرار دارند؛ اين امر از فعاليت‌هاي انسان به‌ويژه تخليۀ فاضلاب‏هاي شهري و رواناب‌هاي كشاورزي به رودخانۀ بادآور ناشي مي‌شود.