مفهوم قرباني در حقوق بين‌الملل كيفري

تعيين قرباني در حقوق بين‌الملل كيفري داراي اهميت زيادي است. اين امر در ارتباط تنگاتنگ با جرم و تعيين جبراني است كه بايد انجام شود. در معناي ساده قرباني، شخصي ـ اعم از حقيقي و حقوقي ـ است كه به خاطر ارتكاب جرايم و جنايات بين‌المللي متحمل زيان و خسارت شده است. قرباني مي‌تواند مستقيم يا غيرمستقيم باشد؛ در اين معنا خانواده و خويشان يك شخص نيز ممكن است به عنوان قرباني شناسايي شوند. متعاقب همين امر، زيان وارده به شخص نيز مي‌تواند داراي انواع مختلفي مثل جسماني، معنوي، عاطفي، مالي و از اين قبيل باشد. جرايم در حقوق بين‌الملل كيفري معاصر و با توجه به اسناد بين‌المللي موجود در چارچوب حقوق بشردوستانه بين‌الملل، جرايم معاهده‌اي و اساسنامه‌هاي ديوان‌ها و محاكم كيفري بين‌المللي به طور رسمي داراي دو دسته از قربانيان قلمداد مي‌شوند. دسته اول، اشخاص حقيقي كه عمده قربانيان جرايم و جنايات بين‌المللي را تشكيل مي‌دهند و دسته دوم، نهادها، سازمان‌ها و به طور خاص اموال فرهنگي هستند. البته، در اين ميان با توجه به تجارب تاريخي در دو جنگ جهاني و سپس مخاصمات مسلحانه متعدد پس از آن، جامعه بين‌المللي نيز در سطحي بالاتر همواره به عنوان يك قرباني ضمني در تمامي جرايم بين‌المللي قابل توجه است. با اين تفسير به نظر مي‌رسد مي‌توان گفت كه در همه جرايم بايد زيان وارده به قربانيان جبران شود. به اين ترتيب، حتي جرايمي كه داراي قرباني نيستند قابل جبران در حق جامعه بين‌المللي خواهند بود.