مباني و قلمرو آموزه‌هاي كيفرشناسي نوين در زمينه بزهكاري نوجوانان با رويكرد تطبيقي به نظام عدالت كيفري ايران و آمريكا

آموزه‌هاي كيفرشناسي نوين بيانگر رويكردي است كه به موجب آن مجرمين، با در نظر داشتن معيارهايي چون خطر جرم و امنيت اجتماع، جهت كيفردهي طبقه‌بندي مي‌شوند. هدف از كاربست چنين آموزه‌هايي، مديريت هزينهفايده در اعمال كيفرهاي قانوني است كه آن را متضمن سياست دوگانهي كيفردهيِ سخت‌گيرانه و حبس‌زدايي نموده است. مطالعه‌ي حاضر به شيوه تطبيقي و مزجي مبتني بر داده‌هاي تقنيني و قضايي كشورهاي ايران و ايالات متحده آمريكا نسبت به بزهكاري نوجوانان انجام گرديد. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه نظام عدالت كيفري ايران با كاربست الگوي مديريت هزينهفايده به عنوان معياري نوآورانه از آموزه‌هاي كيفرشناسي نوين در راستاي رفع برچسب‌زني كيفري و حبس‌زدايي نسبت به نوجوانانِ بزهكار، دچار تحولي كاركردگرا گرديده است. با وجود اين، نظام كيفري آمريكا در نظارت دقيق بر رفتار بزهكاران نوجوان پس از ارتكاب جرم و همزمان با اعمال تدابير قضايي، پيشرو به نظر مي‌رسد. مطالعات ما نشان داد به دليل حاكميت تفكر سزاگرايي و نيز خصوصي‌سازي عدالت كيفري در آمريكا، نوجوانانِ بزهكارِ منتسب به اقشار تهديست و رنگين‌پوستان از بهره‌مندي امتيازات حبس‌زدايي تا اندازه زيادي محروم بوده‌اند. برآيند مطالعات ما نشان داد، هدف دستگاه عدالت كيفري ايران از ايجاد تحولي نوآورانه در به كارگيري آموزه‌هاي كيفرشناسي نوين، طبقه‌بندي بزهكاران با رويكرد به اجتناب حداكثري از صرف هزينه‌هاي مادي و اجتماعيِ اعمال مجازات حبس و همچنين اصلاح و بازاجتماعي نمودن نوجوانانِ بزهكار بوده است. تحولي كه در كنار كاركردگرايي ذاتي، با جنبه‌هاي چالشي چون عوام‌زدگي كيفري و امنيت‌گرايي در تفسير معيار خطر مواجه است.