اثر تنش كم‌آبياري و محلول‌پاشي با اسيد آسكوربيك و اسيد جاسمونيك بر برخي از متابوليت‌هاي ثانويه، عملكرد دانه و روغن ژنوتيپ‌هاي گلرنگ

به‌منظور بررسي تيمارهاي كم‌آبياري و محلول‌پاشي با اسيد جاسمونيك و اسيد آسكوربيك بر ميزان فنول كل، ميزان فلاونوئيد كل، فعاليت آنزيم فنيل آلانين آمونيالياز، فعاليت آنتي‌اكسيداني، عملكرد دانه و عملكرد روغن ژنوتيپ‌‎هاي گلرنگ، آزمايشي به‌صورت طرح كرت‌هاي دو بار خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهركرد در بهار 1396 انجام شد. در اين آزمايش سه سطح آبياري (100، 75 و 50 درصد نياز آبي گلرنگ) به‌عنوان فاكتور اصلي و سه ژنوتيپ گلرنگ (محلي اصفهان، فرامان و سينا) به‌عنوان فاكتور فرعي و محلول‌پاشي با سه سطح شامل (شاهد، محلول‌پاشي با اسيد جاسمونيك با غلظت 0.5 ميلي‌مولار و محلول‌پاشي با اسيد آسكوربيك با غلظت 20 ميلي‌مولار) به‌عنوان فاكتور فرعي فرعي انتخاب شدند. نتايج نشان داد كه اثرهاي اصلي تيمار كم‌آبياري، ژنوتيپ و محلول‌پاشي بر تمامي صفات مورد بررسي در اين پژوهش معني‌دار شد. به‌طوري‌كه بيشترين عملكرد دانه (1687 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (462 كيلوگرم در هكتار) مربوط به ژنوتيپ سينا و كمترين عملكرد دانه (1341 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (332 كيلوگرم در هكتار) مربوط به ژنوتيپ محلي اصفهان شد. نتايج نشان داد محلول‌پاشي با اسيد آسكوربيك ميزان عملكرد دانه و روغن به‌ترتيب 5.9 و 11.53درصد در مقايسه با تيمار بدون محلول‌پاشي افزايش يافت. مقدار فنيل آلانين آمونيالياز در ژنوتيپ سينا و تيمار آبياري 50 درصد نياز آبياري 26.18 درصد در مقايسه با تيمار 100 درصد نياز آبياري گلرنگ و ژنوتيپ محلي اصفهان افزايش يافت. همچنين ميزان فنول و فلاونوئيد كل در ژنوتيپ سينا و تيمار 50 درصد نياز آبياري به‌ترتيب 50.35 درصد و 40.23 درصد در مقايسه با ژنوتيپ محلي اصفهان و تيمار آبياري 100 درصد نياز آبياري گلرنگ افزايش يافت. مقايسه ميانگين داده‌ها نشان داد مقدار فعاليت آنتي‌اكسيداني، فنول و فلاونوئيد كل در اثر برهمكنش محلول‌پاشي با اسيد آسكوربيك و تيمار 50 درصد نياز آبياري گلرنگ 10.91 درصد، 44.39 و 55.32 درصد در مقايسه با تيمار بدون محلول‌پاشي و تيمار 100 درصد نياز آبياري گلرنگ افزايش يافت. نتايج نشان داد كه مي‌توان با انتخاب ژنوتيپ و تركيبات مناسب عملكرد دانه و روغن و اثرات دارويي گياه گلرنگ را افزايش داد.