نقش سياق و عناصر درون‌متني در كشف غرض سوره مريم

تبيين هدف كلي سوره و كشف محور اصلي سوره هاي قرآن يكي از مباحث مهم در تفسير آنهاست كه از ديرباز مورد توجه انديشمندان اسلامي قرار گرفته است. مطالعه حاضر با رويكرد كشف غرض سوره مريم، سعي در يافتن الگويي براي تبيين غرض اصلي سوره هاي قرآن كريم دارد. در اين راستا، اين مقاله به روش توصيفي تحليلي، ابتدا ديدگاه هاي مفسران درباره هدف سوره مريم را مورد بازخواني قرار داده است. در ادامه با بررسي سياق سوره و اركان آن، محور اصلي سوره مريم تبيين و تحليل شده است. مهم‌ترين يافته هاي اين مطالعه از رهگذر سياق سوره مريم اين است كه هدف اين سوره، «رحمت الهي» با زيرمجموعه هاي «عبوديت» و «بشارت و انذار» است كه با سياق مجموعه آيات سوره هماهنگي دارد. در حقيقت مضمون اصلي سوره بدين گونه است كه با رحمت آغاز شده و در آيات پاياني، بشارت و انذار بيان شده و در آيات مياني سوره، عبوديت خداوند راه رسيدن به سعادت معرفي شده است. اين محور با معيارهاي دروني شناخت محور سوره مريم نيز هماهنگ است. ارتباط آغاز و پايان سوره، اسماء الحسني، كلمات پرتكرار و تك‌كاربرد و داستان هاي سوره، مهم‌ترين معيارهاي كشف محور سوره مريم است كه با مجموعه سياق و مضامين آن نيز منطبق است.