هنجارگريزي نحوي در گفتمان قرآني بر پايه فرآيند جايگزيني اسم به جاي فعل

متن، ساختاري زباني است كه از الگوها و قواعد دستوري خاصي پيروي مي‌كند كه از آن با نام زبان معيار/ خودكار ياد مي‌شود. گاهي اديب براي بزرگ­نمايي مفهوم مورد نظر خود، با وجود امكان رعايت قواعد زباني، از هنجار زبان سر­مي‌پيچد تا توجه مخاطب را به يك معناي خاص جلب و در حقيقت مفهوم را برجسته‌سازي كند. هنجارگريزي يكي از شيوه‌هاي برجسته‌سازي معناست كه در هشت سطح قابل بحث است. اين نوشتار با بررسي هنجارگريزي نحوي در سطح جانشيني اسم به‌جاي فعل در گفتمان قرآني ـ‌كه از بسامد بالايي برخوردار است‌ـ، به اين نتيجه دست يافت كه انحراف از استخدام فعل در قرآن، در سه سطحِ جايگزيني ابتدايي اسم به‌جاي فعل، جايگزيني اسم هم­ريشه به‌جاي فعل و جايگزيني اسم متضاد به‌جاي فعل و به قصد برجسته‌سازي اغراضي چون تناسب زمان، عدم تعلق غرض به فاعل، تأكيد بر وقوع رخداد و يا ثبات آن، صورت گرفته است.