الگوهاي تفسيري قرآن به قرآن علامه طباطبايي؛ مطالعه موردي سوره حمد

از مهم‌ترين مباحث در حوزه قرآن‌پژوهي، روش‌شناسي تفسير است. از عوامل نيل به اين مهم، ارزيابي عملكرد مفسر براي شناخت ضابطه‌هاي وي در فرآيند تفسير است. بدين منظور، شيوه قرآن به قرآن علامه طباطبايي در سوره حمد به‌عنوان مطالعه موردي بررسي مي‌گردد. عملكرد ايشان در اين سوره را مي‌توان به شقوق مختلف تقسيم كرده و الگو‌هاي مختلفي از آن استخراج نمود. اين الگوها داراي فراز و فرود و نيز همساني‌ها و افت ناهمساني‌ها راقاتي همراه با ضعف و قوت‌هايي هستند. برخي نواقص كمتري داشته به‌عنوان بهترين مدل مطرح مي‌شوند، ولي برخي كمترين نمره را كسب مي‌كنند. مي‌توان با درنظر گرفتن همساني‌ها، يك مدل تقريباً يكدستي ارائه داد. در مواردي به‌كارگيري آيات قرآن به اوج خود رسيده و در مواضعي كمترين استفاده را داشته است. در مواردي نيز به‌طور كل از اين رويكرد فاصله گرفته است. از بررسي موارد تفسير شده، ملاك انتخاب آيات براي تفسير و ميزان بهره‌گيري از آنها، نسبت مكاني آيات مورد استفاده در تفسير و كميت آيات مورد استفاده، نكات مهمي به‌دست مي‌آيد. به‌نظر مي‌رسد اگرچه با اين شيوه در تفسير برخي آيات موفق بوده، اما در مواردي، چندان خود را نشان نمي‌دهد. عنايت به آيات ديگر در پرداخت به برخي مفردات، مسائل اعتقادي، ترجيح قرائتي بر قرائت ديگر و ...، از جمله نمودهاي اين تفسير در سوره حمد است.