بررسي تأثير توسعه مالي بر انتشار دي اكسيد كربن در بخش كشاورزي ايران

امروزه انتشار گازهاي گلخانه‏اي، علي‏الخصوص دي‏اكسيدكربن، يكي از چالش‏هاي اصلي جهان است. بخش كشاورزي يكي از بخش‏هاي مهم اقتصاد ايران و انتشاردهنده اين گاز است. از آن‏جايي‏كه بخش مالي، نقش مركزي در رشد و توسعه اقتصادي دارد. بنابراين، در اين مطالعه، رابطه ميان انتشار دي‏اكسيدكربن با شاخص توسعه مالي در بخش كشاورزي ايران مورد بررسي قرار گرفت. متغيرهاي شاخص توسعه مالي، توليد ناخالص داخلي (رشد بخش كشاورزي)، توان دوم توليد ناخالص داخلي، مصرف انرژي در بخش كشاورزي، سطح اراضي تحت آبياري‏هاي نوين به‏عنوان متغيرهاي مستقل و ميزان انتشار دي‏اكسيدكربن از بخش كشاورزي به‏عنوان متغير وابسته در نظر گرفته شد. بدين منظور از روش خودرگرسيون برداري (VAR) و داده‌هاي سالانه 92-1360 استفاده شد. نتايج آزمون هم‏انباشتگي جوهانسن جوسليوس نشان داد كه يك رابطه بلندمدت بين متغيرهاي مورد مطالعه وجود دارد. نتايج مدل تصحيح خطاي برداري نيز نشان داد كه در كوتاه‏مدت، شاخص توسعه مالي اثر معناداري بر انتشار دي‏اكسيدكربن در بخش كشاورزي ايران داشته و براساس يافته‏هاي مطالعه، افزايش مصرف انرژي، توسعه مالي و رشد اقتصادي سبب افزايش انتشار دي‏اكسيدكربن و پيشرفت تكنولوژي سبب كاهش اين گاز در بخش كشاورزي شده است. بنابراين،، اگر رشد اقتصادي و توسعه مالي به صرفه‏جويي در مصرف انرژي بيانجامد، انتشار اين گاز كاهش خواهد يافت. بنابراين تغيير سياست به سمت توسعه مالي همراه با در نظر گرفتن ملاحظات محيط‌زيستي و بالا بردن بهره‏وري انرژي در بخش كشاورزي توصيه مي‏شود.