مطالعه‌ گرد و غبارهاي شديد اصفهان طي دوره 2011-2000

بخش وسيعي از ‌غرب آسيا به سبب شرايط جوي و اقليمي، در گسترده‌ترين بيابان‌هاي جهان واقع ‌شده كه پتانسيل توليد گردوخاك را دارند. طي سال‌هاي اخير بسامد، شدت رخداد و گستردگي اين پديده در بيشتر استان‌ها از جمله اصفهان افزايش‌ يافته و با توجه به جمعيت و منابع در معرض خطر، آسيب‌پذيري ناشي از رخداد اين پديده نيز به شدت افزايش ‌يافته است. در اين مطالعه شرايط هواشناختي شديدترين و طولاني‌ترين رخدادها در فصول مختلف، براي شناسايي الگوهاي جوي و چشمه‌هاي توليد گردوغبار احتمالي بررسي شد. براي اين منظور روزهاي بسيار ناسالم طي دوره 2011-2000 با استفاده از داده‌هاي شاخص كيفيت هوا و داده‌هاي ديده‌باني ايستگاه‌هاي هواشناسي مشخص و سپس شرايط هواشناختي و سامانه‌هاي جوي موثر بر توليد گردوغبار از دو روز قبل از رخداد، بررسي شد. در نهايت با روش خط سير پس‌رو و استفاده از برون‌داد مدل منطقه‌اي پيش‌بيني گردوغبار، محل تقريبي كانون‌هاي گردوغبار در فصول مختلف تعيين شد. نتايج نشان داد كه بيشينه شدت و بسامد رخداد ماهانه و سالانه اين پديده در اصفهان به ترتيب مربوط به ماه جولاي و سال 2009 بوده است. استقرار پشته ارتفاعي بر روي منطقه و سامانه كم‌فشار ديناميكي در روي كانون‌هاي گردوغبار از ويژگي‌هاي برجسته الگوهاي جوي مؤثر در توليد گردوغبار در همه فصول است. بسته به فعاليت اين الگوها، كانون‌هاي موثر شامل شمال آفريقا، شمال عربستان، كويت، اردن، سوريه و عراق مي‌باشند كه در فصل گرم نواحي شمالي عراق و شرقي سوريه مهم‌ترين اين كانون‌ها هستند.