تحليل تجربي اثر مستقيم بيكاري بر اقتصاد سايه در ايران (رويكرد تقاضاي پول)

ادبيات اقتصاد سايه بر نقش بيكاري بر رشد فعاليت‌هاي غير قانوني – اقتصاد سايه – تأكيد دارد. گرچه مطالعات مختلفي در شناسايي عوامل مؤثر بر رشد اقتصاد سايه انجام شده است؛ اما به‌طور محدودي اثر مستقيم نرخ بيكاري بر اقتصاد سايه از لحاظ تجربي مورد بررسي قرار گرفته است. در اين مقاله ابتدا با استفاده از روش تقاضاي پول اندازه اقتصاد سايه در ايران طي سال‌هاي (13551394) برآورد مي‌شود و سپس با توجه به نقش بار مالياتي و نرخ بيكاري در شكل گيري اقتصاد سايه، ميزان اثر متغيرهاي توضيح دهنده اقتصاد سايه در واريانس آن در ايران اندازه‌گيري مي‌شوند. نتايج حاصل از تخمين رابطه تقاضاي پول در چارچوب مدل خودرگرسيون با وقفه توزيعي نشان ميدهند: اولا: به‌طور متوسط 35/16 درصد از توليد رسمي به فعاليت‌هاي اقتصاد سايه اختصاص دارد و نسبت اقتصاد سايه به توليد ناخالص داخلي در دوره تحت بررسي افزايش يافته است. ثانياً: بار مالياتي و نرخ بيكاري داراي اثر مثبت و معني‌داري بر اندازه اقتصاد سايه هستند ثالثا اثر مستقيم و معني‌دار نرخ بيكاري بر روند اقتصاد سايه تأييد مي‌شود و بر اساس يافته‌هاي حاصل از تجزيه اندازه اقتصاد سايه بر حسب عوامل تشكيل دهنده آن، به‌طور متوسط در دوره تحت بررسي،7 درصد از تغييرات اقتصاد سايه در ايران به طور مستقيم ناشي از تغييرات نرخ بيكاري بوده است.