اثر موقعيت شيب كاتنا بر مشخصه‌‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك در جنگل راش اسالم

بخشي از جنگل‌هاي راش (Fagus orientalis Lipsky) ناحيه هيركاني بر روي گستره‌اي از خاك‌ها در يك رديف پستي‌وبلندي با ساختارهاي يال و دره به‌نام كاتنا توسعه يافته‌اند. به‌ طور كلي، توپوگرافي و تغيير موقعيت شيب بر مشخصه‌هاي خاك و پراكنش گونه‌هاي گياهي تأثير مي‌گذارند. پژوهش پيش‌‌رو در دو توده ‌‌بهره‌‌برداري‌شده و بهره‌برداري‌نشده راش با هدف مقايسه تغييرپذيري مشخصه‌هاي خاك در طول كاتناهاي V شكل در جنگل اسالم انجام شد. در هر توده، سه ساختار كاتنا بررسي شد. نمونه‌هاي خاك (از مركز و چهارگوشه قطعه‌نمونه‌هاي 400 متر مربعي در امتداد هر كاتنا و موقعيت‌هاي شيب) از سه عمق صفر تا 10، 10 تا 20 و 20 تا 30 سانتي‌متري تهيه شدند. با آميختن آن‌ها، يك نمونه واحد براي هر عمق و موقعيت شيب استخراج شد. نمونه‌هاي خاك از هر عمق به‌منظور مطالعه مشخصه‌هاي فيزيكي و شيميايي به آزمايشگاه انتقال داده شدند. مطابق نتايج، تغييرپذيري مشخصه‌هاي مختلف خاك، بيشتر متأثر از عمق‌هاي مختلف و نوع مديريت‌ توده‌هاي جنگلي بود و كمتر از موقعيت‌هاي مختلف شيب كاتنا تأثير گرفتند. بيشترين مقدار pH و Ec در توده‌‌ بهره‌‌برداري‌شده، بيشترين مقدار فسفر در توده ‌‌بهره‌‌برداري‌نشده و بيشترين مقدار پتاسيم نيز در موقعيت پنجه شيب اندازه‌‌گيري شد. پتاسيم قابل‌ جذب تنها متغيري بود كه در اثر متقابل مديريت، موقعيت شيب و عمق خاك، اختلاف معني‌‌داري داشت. در بيان كلي، موقعيت‌‌هاي پاي و پنجه شيب، خاك‌‌هاي مغذي‌‌تري داشتند. اين موضوع مـي‌‌توانـد ‌‌به‌‌دليل پديده آب‌شويي و فرسايش خاك از شيب‌‌هاي بالايي به موقعيـت‌‌هـاي پـاييني شيب باشد.