تأثير ورمي‎كمپوست و قارچ ميكوريزا بر خصوصيات كمّي و كيفي گياه دارويي استويا (Stevia rebaudiana Bertoni)

به‌منظور بررسي اثر كودهاي ورمي‎كمپوست و ميكوريزا بر گياه استويا (Stevia rebaudiana Bertoni) آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در چهار تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه گنبد كاووس در سال 96-1395 اجرا شد. عامل اول ورمي‎كمپوست در چهار سطح (صفر، 10، 20 و 30 درصد وزني خاك) و عامل دوم تلقيح نشاء با كودهاي زيستي در 3 سطح (عدم تلقيح، تلقيح با Glomus mosseae و تلقيح با Glomus intraradices) بودند. نتايج نشان داد كه همه نهال‌هاي حاوي 30% ورمي‎كمپوست به‌دليل شوري زياد آن به‌تدريج از بين رفتند و در تيمارهاي حاوي 20% رشد بسيار كمي داشتند. اثر ورمي‎كمپوست و قارچ ميكوريزا بر تمام صفات مورد بررسي بجز قارچ ميكوريزا بر تعداد شاخه جانبي و آنتوسيانين در سطح احتمال 1% معني‌دار بود. برهم‎كنش آنها نيز بر تمام صفات بجز وزن خشك ساقه معني‌دار شد. نتايج نشان داد كه كاربرد قارچ Glomus mosseae توأم با 10% ورمي‎كمپوست از بيشترين تأثير مثبت بر صفات مورفولوژيكي مانند ارتفاع بوته (126.63 سانتي‌متر) و طول ريشه (33.75 سانتي‌متر) و قارچ Glomus intraradices توأم با 10% ورمي‌كمپوست بر صفات وزن خشك گل (1.025 گرم)، وزن خشك ريشه (9.928 گرم) و سطح برگ (78212 سانتي‌مترمربع) نسبت به شاهد و عدم تلقيح ميكوريزا در سطوح مختلف ورمي‎كمپوست برخوردار بودند. بيشترين ميزان كلروفيل a، b، كل و كاروتنوئيد (به‌ترتيب 1.25، 1.583، 2.833 و 1.080 ميلي‌گرم بر گرم) در تيمار 10% ورمي‎كمپوست و تلقيح با قارچ Glomus intraradices بدست آمد. حداكثر محتواي قند‌هاي محلول (158.153 ميلي‌گرم بر گرم) در تيمار 10% ورمي‎كمپوست بدون تلقيح با قارچ مشاهده شد. با توجه به نتايج اين پژوهش استفاده از قارچ Glomus mosseae و Glomus intraradices توأم با 10% ورمي‌كمپوست از بيشترين تأثير مثبت بر خصوصيات كمّي و كيفي استويا نسبت به شاهد و عدم تلقيح ميكوريزا در سطوح مختلف ورمي‌كمپوست برخوردار بودند.