مطالعۀ آزمايشگاهي تأثير شيب جانبي ديوار كانال اصلي در تلاقي كانال هاي روباز بر ابعاد ناحيۀ جداشدگي

مطالعۀ هيدروليك جريان در تلاقي رودخانه ها و كانال هاي روباز از جنبه هاي مختلف شامل فرسايش، رسوب گذاري و ملاحظات زيست محيطي بااهميت است. يكي از مهم ترين خصوصيات مورد توجه در محل تلاقي، ابعاد ناحيه جداشدگي جريان است. اين ناحيه بلافاصله بعد از گوشۀ پاييني محل تلاقي در حين ورود جريان از شاخۀ فرعي به شخه اصلي به وجود مي آيد. در پژوهش حاضر تأثير شيب جانبي ديوار كانال اصلي بر ابعاد ناحيۀ جداشدگي جريان بررسي شده است. آزمايش ها به ازاي چهار نسبت دبي، چهار عدد فرود پاياب و زاويه هاي 45، 60، 75 و 90 درجه اجرا شده است. نتايج به‌دست‌ آمده حاكي از افزايش ابعاد ناحيۀ جداشدگي در اثر كاهش زاويۀ شيب جانبي ديوار كانال اصلي است. ميانگين افزايش طول ناحيۀ جداشدگي به ازاي زاويه هاي 45، 60 و 75 درجه نسبت به ديوار قائم به ترتيب برابر 55/3، 30/3 و 15/5 درصد به‌دست‌ آمده است. مقادير گفته شده براي پهناي ناحيۀ جداشدگي به ترتيب برابر 33/8، 22/7 و 10/8 درصد است. كاهش عدد فرود پاياب و افزايش نسبت دبي كانال فرعي به كانال اصلي نيز با افزايش ابعاد ناحيۀ جداشدگي همراه است. همچنين، متناسب با افزايش زاويۀ شيب جانبي، شاخص شكل ناحيۀ جداشدگي افزايش مي‌يابد به طوري كه ميانگين مقادير آن به ازاي زاويه هاي 45، 60، 75 و 90 درجه به ترتيب برابر 0/144، 0/147، 0/150 و 0/156 به دست آمده است. علاوه بر آن، روابطي رگرسيوني براي محاسبۀ طول و پهناي ناحيۀ جداشدگي و بر اساس متغيرهاي بي بعد تحقيق حاضر استخراج و به ازاي شيب جانبي 90 درجه با روابطي مقايسه شد كه ديگر محققان به كار برده‌اند.