اهميت تمايز ارزش‌هاي معرفتي و غير معرفتي در شناخت رابطۀ علم و ارزش

مطابق آرمان علم غير ارزش‌بار، در ارزيابيِ معرفتيِ نظرياتِ علمي، فقط ارزش‌هاي معرفتي مي‌توانند نقش مشروع داشته باشند. در سال‌هاي اخير اين آموزه به‌ سختي به چالش كشيده شده است. يكي از انتقادهاي مهم مخالفان اين ديدگاه نامعتبر بودن تمايز ميان ارزش‌هاي معرفتي و غير معرفتي است. در اين مقاله با ارائۀ استدلالي از اين ادعا دفاع مي‌شود كه تمايز ميان ارزش‌هاي معرفتي و غير معرفتي معتبر و همين‌طور براي داوري دربارۀ مشروعيت دخالت ارزش‌ها در ارزيابي معرفتي نظريات ضروري است. در واقع، هدف اصلي مقاله بيان استدلالي در دفاع از اين مدعاست كه پذيرش آموزۀ تعين ناقص نظريه به ‌وسيلۀ شواهد، كه تقريباً مورد قبول همۀ منتقدان آرمان علم غير ارزش‌بار است، مستلزم قول به وجود گروه ممتازي از ارزش‌ها در ميان ارزش‌هاي مؤثر بر محتواي نظريات علمي است كه مي‌توان آنها را ارزش‌هاي معرفتي خواند. سپس در همين چارچوب تعريفي از ارزش معرفتي ارائه خواهد شد. در پايان، به اين بحث مي‌پردازيم كه توجه به تمايز ميان ارزش‌هاي معرفتي و غير معرفتي و همين‌طور شكل خاص اثرگذاري ارزش‌هاي معرفتي بر محتواي نظريات علمي براي دفاع از عينيت علم لازم است.