تأثير نامتقارن عوامل مؤثر بر مخارج بهداشتي خانوارهاي شهري در استان ‌هاي ايران: روش رگرسيون كوانتايل

مقاله حاضر بر آن است تا با رويكردي تحليلي و به‌كارگيري روش مدل‌ سازي به بررسي عوامل مؤثر بر مخارج بهداشتي خانوارهاي شهري استان‌ هاي ايران طي دوره زماني 1396- 1385 پرداخته و با بهره ‌گيري از روش رگرسيون كوانتايل، ضمن بررسي وضعيت مخارج بهداشتي در استان ‌هاي ايران (شامل 30 استان)، به بررسي عوامل مؤثر بر اين مخارج و چگونگي اثرگذاري اين عوامل در كوانتايل ‌هاي مختلف در خانوارهاي شهري بپردازد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه كشش درآمدي مخارج بهداشتي خانوارهاي شهري در استان ‌هاي ايران، كوچك ‌تر از يك بوده است كه بيان‌گر ضروري بودن مخارج بهداشتي در استان ‌هاي مورد بررسي است. به علاوه، ساير نتايج اين مطالعه حاكي از اين است كه توليد ناخالص داخلي سرانه اثر مثبت و معني ‌داري بر مخارج بهداشتي خانوار داشته ‌اند. همچنين تورم، نرخ بيكاري و مخارج آموزشي، اثر منفي و معني‌ داري بر مخارج بهداشتي خانوارهاي شهري استان ‌هاي ايران، داشته است؛ براساس ساير نتايج، شاخص ‌هاي توليد ناخالص داخلي سرانه، نرخ بيكاري و مخارج آموزشي، در مقادير بالاي مخارج بهداشتي، عملكرد قوي ‌تري داشته ‌اند اين در حالي است كه اثرات تورم بر مخارج بهداشتي، به تدريج در كوانتايل ‌هاي بالا، كم‌تر مي‌ شود. اين نتايج، بيان‌گر آن است كه در سطوح بالاي درآمدي، افراد، بيشتر براي سلامت خود هزينه مي‌ كنند. نتايج آزمون تقارن نيز نشان ‌دهنده اين است كه با افزايش مخارج بهداشتي، به ترتيب اثر مثبت توليد ناخالص داخلي سرانه و اثرات منفي مخارج آموزشي و نرخ بيكاري، افزايش مي‌ يابد.