نقد و بررسي ديدگاه مكتب تفكيك در ماديت روح

ديدگاه مكتب تفكيك، ماديت روح است كه مدعي امتداد نظرگاه متكلمان متقدم است و با دو رويكرد سلبي و ايجابي بدان پرداخته است. رويكرد اول در نقد ديدگاه فلسفي در تجرّد روح است و رويكرد دوم با ادلۀ عقلي و نقلي به اثبات عنصر مادي و مظلم‌الذات روح كوشيده است. مسئلۀ اين پژوهش، تحليل و بررسي ديدگاه اين مكتب با تمركز بر رويكرد ايجابي است كه با روش تحليلي به تدقيق و تحليل ادعا و سنجش آن پرداخته است. بنابراين بررسي اشكالات و انتقادات آن‌ها از براهين فلسفي تجرّد نفس، از عهدۀ اين مقاله بيرون است. يافته‌ها از آن حكايت دارد كه فارغ از تنوع ديدگاه‌هاي معرفتي در متكلمان متقدم، از ادعاي انحصار تجرّد به خداوند به دليل تباين خالق و مخلوق، به‌تدريج كاسته شده و به برخي از موجودات و برخي از نفوس تسري و تقليل يافته است. ادلۀ عقلي نيز يا قابل نقد هستند و يا معارضاتي در مقابل خود دارند. ادلۀ نقلي نيز از اجماع دلالي بر ماديت روح بي‌بهره‌اند. ناسازگاري دروني در كيفيت مادۀ روح و اوصاف آن و مواجه شدن با مشكلات نظرگاه مقابل، در دوئاليزم نفس و بدن، از ديگر مشكلات اين ديدگاه است