كپرنشيني يا كپرزدايي؟ مطالعۀ مردم‌شناختي كپرنشينان شهرستان عنبرآباد (جيرفت)

در حال حاضر يكي از الگوهاي مسكن روستايي در شهرستان عنبرآباد، كپرنشيني است. اين نوع مسكن حاصل سال‌ها و شايد قرن‌ها اندوختۀ فرهنگي است كه با بهره‌برداري از منابع محلي و فناوري كاملاً بومي ساخته و استفاده مي‌شود. از ويژگي‌هاي اين نوع مسكن، انطباق آن با اقليم و نوع اقتصاد مسلط منطقه است. امروزه با تغيير و تحولات صورت‌گرفته در مسكن روستايي و ايجاد امكانات جديد، شناسايي و درك درست از مسكن روستايي منطبق با محيط و نيازهاي فرهنگي متنوع ساكنان آن براي برنامه‌ريزي‌هاي توسعه‌اي، چه كوتاه‌مدت و چه بلندمدت از اهميت خاصي برخوردار است. بدين منظور در مطالعۀ حاضر به الگوهاي مسكن روستايي شهرستان عنبرآباد، به عنوان نمونه‌اي بومي از اين نوع مسكن، كه در بسياري از روستاهاي سرتاسر منطقۀ جنوب شرق ايران همچنان پايدار و رايج است، پرداخته شده است. روش تحقيق از نوع مردم‌نگاري است كه با بهره‌گيري از فنون، مشاهده، مشاركت و مصاحبه انجام شده است. نتايج نشان مي‌دهد اين نوع مسكن به عنوان سكونتگاهي كه با شرايط ويژۀ اقليمي، نظام اقتصادي (كشاورزي و دام‌پروري) و با امكانات موجود در منطقه سازگار است، توانسته با اندك تغييراتي، استمرار خود را حفظ كند. حذف يا ايجاد تغييرات بنيادي در اين نوع سكونتگاه به تغيير ساختار اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي اين جامعه نيازمند است. ايجاد هرگونه تغييري در كوتاه‌مدت، بدون انجام مطالعات تكميلي توصيه نمي‌شود و نتيجه آن مي‌تواند به فروپاشي‌ و در نهايت مهاجرت ساكنان به شهرها منجر شود.