وحدت آفرينش؛ بن‌مايه حكمت خسرواني در منطق‌الطير عطار

حكمت خسرواني فلسفه و عرفان ايران باستان است. در اين پژوهش وحدت آفرينش به عنوان يكي از ويژگي هاي مهم حكمت خسرواني، در منطق الطير عطار مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. مطابق نتايج، اگرچه شاعر تحت تاثير قاعده وحدت آفرينش و انسان وارگي جهان در حكمت خسرواني بوده، اما بر خلاف پيشينيان اسير تمثيل اندام وارگي جهان كه يك تمثيل فلسفي و تكراري است – نگرديده، بلكه به تمثيل تازه اي در اين حوزه دست يافته است و آن، قرار دادن تمثيل علمي فلسفي تناظر ذره جهان نما با جهان ذره نما  در برابرتمثيل فلسفيعرفاني يكپارچگي سي مرغ با سيمرغ است. در اين پژوهش، ذره و عالم، اسرار كهن، ايجاد نظم، شهرياري مطلوب، عدد سي، كوه قاف، عدد هفت، سيمرغ و مقام فنا همگي از مظاهر وحدت آفرينش در منطق الطير مي باشند كه از حكمت خسرواني سرچشمه گرفته اند. فرايند مذكور در تبيين وحدت سي مرغ و سيمرغ، با يكپارچگي و تماميت هستي، نظم كيهاني و اسطوره كمال روز ازل ارتباط دارد. لازم به ذكر است كه ميان مفاهيم مذكور از نظر نسبت هاي چهارگانه علم منطق نسبت تساوي برقرار است.