تحليل انگاره اسطوره‌اي پيكرگرداني در افسانه هاي عاميانه آذربايجان

يكي از راه هاي شناخت باور ها و عقايد هر ملتي، بررسي نماد ها و نهادهاي اسطوره اي آن ملت ها است كه از ژرفاي ذهن و ضميرشان سرچشمه گرفته و در تاريخ و هنر و ادبيات آنان جاري و باقي گشته اند. از مهم‌ترين     راه هاي بقاي اساطير كهن مي توان به تغيير شكل يافتن آنان به صورت قصه ها و داستان هاي عاميانه اشاره نمود كه با كاركرد فرهنگي خود به حيات انگاره هاي اساطيري به عنوان پيكره اي زنده و پويا مدد رسان هستند. معني واژه هاي اسطوره و افسانه در ايران و جهان اغلب با هم درهم آميخته‌شده‌اند. قصه صورت تضعيف‌شده مضموني قوي تر يعني اسطوره است، آن هنگام كه اسطوره در مرحله اي از تاريخ خود، با از دست دادن بخشي از تقدسش به شكل قصه و داستان هايي كه دوره به دوره محل انعكاس انديشه هاي گوناگون، كلمات جديد، آيين ها و مناسك و آداب تازه تر مي‌شوند، چهره بدل مي‌نمايد. مطالعه اين داستان‌ها در ژرف‌ساخت، ما را با بستر اسطوره‌اي اين افسانه‌ها آشنا مي‌سازد. افسانه هاي آذربايجان از جنبه برخورداري از نمونه ها براي انگاره پيكر گرداني از غناي قابل‌توجهي برخوردارند چنانچه پژوهش حاضر بر مي نمايد در افسانه‌هاي آذربايجان انواع پيكر گرداني‌ها، پيكر گرداني انسان به حيوان و انسان به انسان و انسان به گياه و جماد و بالعكس و نيز استحاله هاي ديو و پري و ديگر موجودات عجيب و افسانه‌اي به‌خوبي قابل مشاهده است.