كارستان هنري ولي‌جان تبريزي

فرضيه نگارنده در اين مقاله مبتني بر اين است كه نگارگر ولي جان تبريزي شاگرد سياوش بيگ هرگز در حلب ساكن نبوده و با علي جان مذهب، هيچ ارتباطي ندارد. با توجه به سند آنافارتا درباره نگارگران همايون نامه بايد گفت اين نگارگر، پنج سال زودتر يعني در 990 ه.ق پيش از آغاز نوشته شدن مناقب هنروران در مملكت عثماني بوده و به دربار عثماني راه يافته است. منابع حضور ولي جان در گروه عثمان نقاش و كارگاه سلطنتي را بعد از 992 ه.ق خبر مي‌دهند، و او پيش از آن، در دربار نبوده بلكه آزاد كار مي‌كرده است كه در اين صورت، تاريخ 988 ه.ق/1580 م. صادق به نظر مي‌رسد. او در كتاب‌آرايي‌ها متأثر از مكتب قزوين و در تك برگ‌ها، تداوم بخش اسلوب ساز است. ولي جان، عناصر سبك ساز را از استادان مكتب دوم تبريز آموخته و همانند هموطن خود شاه قلي، در استانبول با تركيب‌بندي جديدي از اين عناصر در راستاي اسلوب ساز به خلق آثار سياه قلم پرداخته است. در اين پژوهش، از آنجايي كه اين هنرمند در ايران آنگونه كه بايد شناخته نشده، هدف معرفي، بررسي و تحليل اسناد و مدارك موجود و آثار نگارگري ولي جان در كتاب‌آرايي‌ها و آلبوم‌ها به روش توصيفي و تطبيقي است.