واكاوي لايه‌هاي معنايي در نگاره‌هاي فالنامه نسخه طهماسبي با رويكرد آيكونولوژي

فالنامه‌هاي مصور دوره صفوي از چند جنبه داراي اهميت فراواني هستند. با توجه به اين كه فالنامه از نخستين نسخ موجود مكتب قزوين به شمار مي رود، نگاره هاي آن از جنبه ي سبك شناختي داراي ارزش مطالعاتي بسياري است. اهميت ديگر آن به ارتباط بينامتني نگاره ها با متون چندگانه ي عصر خويش كه شكل دهنده ي مضاميني مختلف در يك راستاي مشخص است، بازمي‌گردد و ديگر اين كه هنر نگارگري برخلاف كاركرد معمولش در سنت كتاب آرايي و تصويرسازي متون ادبي، اين بار در كاركردي متفاوت ظاهرشده است. بدين ترتيب نگاره هاي فالنامه به لحاظ معنامندي، از ساختاري چندلايه تشكيل‌شده‌اند. مسئله اين است كه چه لايه هاي معنايي آشكار و پنهاني در نگاره هاي فالنامه‌هاي عصر صفوي حضور دارند؟ در اين مقاله تلاش شده است تا با روش توصيفيتحليلي، نگاره هاي فالنامه نسخه طهماسبي (پراكنده) طبق الگوي آيكونولوژي، خوانش و در مراحل سه گانه ي آن مورد تحليل قرار بگيرد. نتيجه اين پژوهش نشان داد كه وجود مضامين ديني و قرآني و همچنين فراواني اين مضامين نسبت به ديگر مضامين در نگاره هاي فالنامه طهماسبي (پراكنده) در جهت ايجاد اين تلقي بوده كه فالنامه كتابي منطبق بر سنت استخاره و در نتيجه از نظر شرع بدون اشكال است و در كنار آن نيز ديگر باورها از طريق مضامين غيرديني نگاره ها فرصت حيات يافته اند.