مطالعه كتيبه ها و آرايه هاي تزييني مسجد جامع خوارزمشاهي گناباد

مسجد جامع گناباد، يكي از سه مسجد باقيمانده ي دو ايواني خراسان به سبك رازي و از يادگارهاي عصر خوارزمشاهي است. تزيينات اين مسجد، شامل آجركاري در تزيينات هندسي، كتيبه و گچ بري در تزيينات گياهي است. مقاله حاضر به تببين تزيينات آجري و گچ بري و مطالعه آرايه‌ها و تحليل بصري كتيبه هاي ايوان جنوبي مسجد پرداخته است. حروف و كلمات كتيبه‌هاي مسجد جامع گناباد در قالب چه ساختار و نظامي و بر چه مبنايي طراحي شده‌اند؟ روش پژوهش توصيفي تحليلي و در اين راستا از منابع ميداني و كتابخانه‌اي بهره برده شده است. در طراحي اين كتيبه‌ها، يك دستي حروف و آرايه ها در سطح كتيبه نسبت به تزيينات حاشيه وحدت در كتيبه ايجاد نموده است. در اين سير، سادگي عناصر نوشتاري در شكل حروف، حضور عناصر ريزاندام در قسمت بالاي كتيبه براي تعادل بهتر در تمام سطوح كتيبه، ضخامت يكنواخت حروف، تناسب حروف با نوار كتيبه، فواصل متناسب حروف در هرسه كتيبه به اين وحدت و هماهنگي ياري رسانده است. از سويي ديگر با بررسي كتيبه‌ها، مجموعه‌اي از الفباي كوفي مسجد جامع گناباد بدست آمده كه هنر معاصر ايران مي‌تواند از اين ميراث ارزشمند هنري و معنوي، در آثار سنتي و ملي بهره گيرد.