ريخت شناسي نگاره سماع صوفيان منسوب به بهزاد

عالم نگارگري‌هاي ايراني، پر از رمزها و شگفتي‌هاست و نمي‌توان تنها با حواس ظاهري آن را شناخت بلكه بايد چشم باطن بيدار باشد تا درك آن به خوبي امكان پذيرد. بنابراين نقاشي ايراني علاوه بر صورت‌هاي ظاهري و مادي كه در صفحه نقش بسته، داراي عالمي معنوي و روحاني است كه در فضاي نگاره قابل درك است. در اين مقاله سعي بر آن است تا با هدف بررسي نگاره سماع صوفيان منسوب به بهزاد، از لحاظ ساختار و روابط فرم‌ها و رنگ‌ها، بتوان تا حدودي به شيوه درك عالم آثار بهزاد پي‌برد. پژوهش حاضر در پي پاسخ‌گويي به چيستي و چگونگي ارزش‌هاي بصري و زيبايي‌شناختي نگاره سماع صوفيان، كه به روش توصيفي تحليلي مورد مطالعه قرار گرفته است. روش يافته اندوزي به صورت كتابخانه‌اي، همچنين تمامي اطلاعات و داده‌ها مبتني بر مطالعات نظري و مشاهدات عيني (ميداني) مي‌باشد. بر اساس داده‌هاي حاصل از بررسي‌هاي انجام شده در اين نگاره مي‌توان اينگونه استنباط كرد كه هنرمند، خود را مقيد به تقليد صرف از طبيعت ندانسته‌ است، بلكه در عالم خيال و تصورات ذهني به عالمي غير از جهان ماده توجه داشته است. ساختار و روابط بين فرم‌ها، از ساختاري دقيق و هندسي كه پايه و اساس آن دايره است، تبعيت مي‌كنند و كل اجزاي نگاره داراي وحدت و انسجام هستند. رنگ‌هاي به كار رفته در اين اثر اغلب از نوع خاكستري آبي است. آبي، يكي از رنگ‌هاي عرفاني است چرا كه به آبي آسمان و آسماني بودن اشاره دارد. در يك نگاه كلي بر اساس رنگ‌هاي به كاررفته در اين تصوير مي‌توان گفت كه اين اثر، سرشار از لطايف و مضامين عرفاني است.