تحليل نگاره هاي داراي مضمون شيعي مربوط به دوره هاي ايلخاني، تيموري و تركمن براساس گفتمان تشيع (دوازده امامي)

در اين مقاله تعدادي از نگاره هاي داراي مضمون شيعي مربوط به دوره هاي ايلخاني، تيموري و تركمن، براساس گفتمان تشيع (دوازده امامي) مورد بررسي و تحليل قرار گرفته اند. گفتمان تشيع، مجموعه اي منسجم از مفاهيم، باورها و روايت ها را دربرميگيرد ً انتظار ميرود در كه با در اختيار گرفتن ذهنيت شيعيان، در تمامي جوانب زندگي فردي و اجتماعي آنان بازتوليد مي شود و منطقا صورت و محتواي نگاره هاي داراي مضامين شيعي نيز به ظهور رسيده باشد. ازاينرو، درباره نگاره هاي با مضمون شيعي دوره هاي مذكور، اين پرسش مهم مطرح ميشود كه آيا اين نگاره ها را ميتوان نگاره هايي شيعي دانست؟ در راستاي پاسخ به اين پرسش، ِ در اين مقاله، چگونگي تصويرسازي شمايل شخصيت هاي مقدس شيعه و صورت، محتوا، روايت و روش بياني ظهور يافته در نگاره هاي دوره ِ هاي موردنظر، با توجه به مفاهيم مهم و كانوني گفتمان تشيع، تحليل و ارزيابي شدهاند. هدف اين پژوهش، تشريح و تبيين ويژگي اصلي نگاره هاي شيعي و بيان وجه تمايز آنها از نگاره ِ هاي مذهبي، بر اساس گفتمان تشيع است. روش پژوهش، توصيفي تحليلي است و اطلاعات به روش كتابخانه اي جمع آوري شده است. نتايج پژوهش بيانگر اين است كه به صرف بازنمايي مضامين و حضور شخصيت هاي شيعي در نگاره هاي دوره هاي ايلخاني، تيموري و تركمن، نميتوان آنها را نگاره هايي شيعي ناميد؛ زيرا ويژگي اصلي نگاره هاي شيعي اين است كه مضامين، از جنبه محتوايي، صوري (شكلي) و روش بياني، بهواسطه كاربست عناصر بصري و تمهيدات تجسمي، مطابق با مفاهيم، باورها و روايت هاي موردنظر گفتمان تشيع به بيان تصويري درآمده باشند. از اين طريق، نگاره هاي شيعي از نگاره هاي مذهبي متمايز ميگردند.