تحليل و بررسي نقوش تزييني در معماري مساجد دوره خوارزمشاهيان در خراسان براساس رويكرد سنت گرايي

گذشته پربار فرهنگ و هنر ايران زمين به ويژه هنر تزيين ابنيه در معماري اين ديار جايگاهي رفيع دارد كه هنر و معماري دوره خوارزمشاهيان نه تنها از اين امر مستثني نيست، بلكه علاوه بر زيبايي ظاهري از ازرش هاي والاتري نيز برخوردار است و ذهن جستجوگر را قبل از نمود ظاهري، به معنايي دروني رهنمون م يسازد. از آ نجاكه اصول زيباشناسي و ويژگيهاي خاص سنت ايراني به طور ظريف و آگاهانه درمعماري اين نقوش موردتوجه قرارگرفته، لازم است بامطالعه و شناخت دقيق اين اصول و روشها به عمق باطن هنر اسلامي پي برد. نياز به روش شناسي در عرصه هنر اسلامي، امري اجتناب ناپذير است كه داوري ماهيت هنر اسلامي و پرسش نظري در مورد آن را ممكن مي سازد.براي بررسي هنر اسلامي در تمدن و فرهنگ اسلامي يكي ازاين روش ها، رويكرد سنت گرايي است. سنت گرايان سنت را امري واحد، همه مكاني، همه زماني و زوال ناپذير مي دانند و از روش عرفاني براي تبيين و تفسير هنر اسلامي استفاده مي كنند.در اين پژوهش آن چه مورد ارزيابي و تحليل قرارگرفته معماري مساجد دوره خوارزمشاهيان است كه گذشته پربار فرهنگ و هنر ايران زمين به ويژه هنر تزيين ابنيه در معماري اين ديار جايگاهي رفيع دارد كه هنر و معماري دوره خوارزمشاهيان نه تنها از اين امر مستثني نيست، بلكه علاوه بر زيبايي ظاهري از ازرشهاي والاتري نيز برخوردار است و ذهن جستجوگر را قبل از نمود ظاهري، به معنايي دروني رهنمون مي سازد. از آنجا كه اصول زيباشناسي و ويژگي هاي خاص سنت ايراني به طور ظريف و آگاهانه درمعماري اين نقوش موردتوجه قرارگرفته، لازم است بامطالعه و شناخت دقيق اين اصول و رو شها به عمق باطن هنر اسلامي پي برد. نياز به روش شناسي در عرصه هنر اسلامي، امري اجتناب ناپذير است كه داوري ماهيت هنر اسلامي و پرسش نظري در مورد آن را ممكن مي سازد. براي بررسي هنر اسلامي در تمدن و فرهنگ اسلامي يكي ازاين روش ها، رويكرد سنت گرايي است. سنت گرايان سنت را امري واحد، همه مكاني، همه زماني و زوال ناپذير مي دانند و از روش عرفاني براي تبيين و تفسير هنر اسلامي استفاده مي كنند.در اين پژوهش آن چه مورد ارزيابي و تحليل قرارگرفته معماري مساجد دوره خوارزمشاهيان است كه با تكيه بر رهيافت سنت گرايي به تفسيرمواد فرهنگي موردمطالعه پرداخته است. بنابراين اصل تحقيق حاضر با روش توصيفي-تحليلي و با تكيه بر ديدگاه سنت گرايي است كه به نحو حضور معنويت در معماري اسلامي و تحليل نقوش و ساير عناصر وابسته به آن در معماري مساجد خوارزمشاهيان پرداخته شده كه علاوه بردرك بيان مشترك هنر اين نقوش با الهام از آنها، نشاندهنده نفوذ تفكر سن تگرايي در تك تك عناصر مانند معماري، كتيبه و ساير تزيينات آن بوده است. در جمع بندي نهايي، به مترادف بودن معنا و معنويت در حكمت ايراني و از آن جا هنر و معماري اسلامي اشاره شده است.با تكيه بر رهيافت سنت گرايي به تفسيرمواد فرهنگي مورد مطالعه پرداخته است. بنابراين اصل تحقيق حاضر با روش توصيفي-تحليلي و با تكيه بر ديدگاه سنت گرايي است كه به نحوحضور معنويت در معماري اسلامي و تحليل نقوش و ساير عناصر وابسته به آن در معماري مساجد خوارزمشاهيان پرداخته شده كه علاوه بردرك بيان مشترك هنر اين نقوش با الهام از آنها، نشاندهنده نفوذ تفكر سن تگرايي در تك تك عناصر مانند معماري، كتيبه و ساير تزيينات آن بوده است. در جمع بندي نهايي، به مترادف بودن معنا و معنويت در حكمت ايراني و از آن جا هنر و معماري اسلامي اشاره شده است.