پيشينه‌ي همنوازي و چگونگي همنشيني سازها در تاريخ موسيقي ايران (دوره‌ي اسلامي تا پيش از عصر قاجار)

هدف از تحقيق حاضر، مطالعه‌ي چگونگي همنوازي در تاريخ موسيقي ايرانِ دوره‌ي اسلامي است كه تعداد و همچنين چگونگي همنشيني سازها را مورد بررسي قرار مي‌دهد. فقدان مبحث همنوازي در رسالات موسيقي، در ميان مباحث متنوع نظريه‌پردازانِ قديم نكته‌‌اي قابل تأمل است كه مي‌توان به كم‌اهميت بودن مقوله‌ي همنوازي و برتري تكنوازي در تاريخ موسيقي ايران پي برد. از معدود مواردي كه به همنوازي پرداخته شده، كتاب موسيقي كبير فارابي است كه در آن صرفاً مبحث دونوازي بررسي شده و تمركز اصلي فارابي از تشريح دونوازي‌ها، تبيين ساختار نغمگي سازها بوده است. با بررسي نگاره‌ها نيز، به اهميت تكنوازي در تاريخ موسيقي ايران پي مي‌بريم. در ميان تصاوير، بيشترين فراواني پس از تكنوازي، مربوط به دونوازي‌ است. در دونوازي‌ها، همنشيني دو نوع ساز زخمه‌اي و كششي، فراوان‌ترين تركيب را تشكيل مي‌دهد و كمترين فراواني مربوط به تركيب دو ساز كششي است. در سه‌نوازي‌ها، همنشيني دو ساز زخمه‌اي و يك ساز كششي فراوان‌ترين تركيب هستند. تعداد سازهاي ملوديك در تصاويرِ همنوازي‌ها از پنج ساز فراتر نمي‌رود. از يافته‌هاي تحقيق حاضر مي‌توان دريافت قدما علاوه بر ساختار نغمگي، به تعادل سازهاي زخمه‌اي و كششي در همنوازي‌ها نيز مي‌انديشيدند. روش تحقيق در مقاله‌ي حاضر، تحليلي ـ توصيفي و گردآوري اطلاعات، با استفاده از اسناد و منابع كتابخانه‌اي است.