تأثير طردشدگي ادراك‌شده بر رفتارهاي انحرافي كاركنان با نقش ميانجي‌گر بدبيني سازماني و تعديل‌گر روان‌رنجوري

زمينه و هدف: پديده طردشدگي در محيط كار توجه بيشتر انديشمندان علوم اجتماعي را به خود جلب كرده است زيرا تأثير منفي اين پديده بر عملكرد فرد و سازمان به اثبات رسيده است؛ بنابراينهدف اين پژوهش، بررسي تأثير ادراك طردشدگي در محيط كار بر رفتارهاي انحرافي با نقش ميانجي بدبيني سازماني و نقش تعديل‌گر روان‌رنجوري است. روش‌شناسي: پژوهش حاضر، ازنظر هدف كاربردي و ازنظر روش، توصيفي پيمايشي است. جامعه آماري پژوهش 180 نفر از افسران ستاد فرماندهي انتظامي استان يزد است كه تعداد 123 نفر براساس رابطه كوكران تعيين و به‌روش نمونه‌گيري تصادفي ساده، انتخاب شدند. داده‌هاي‌ موردنياز‌ با‌ استفاده‌‌ از‌ پرسشنامه‌هاي ‌استاندارد‌ طردشدگي در محيط كار فريس، براون، بري و ليان (2008)، بدبيني سازماني ويلكرسون، ايونز و ديويس (2008)، رفتارهاي انحرافي بنت و رابينسون (2000) و روان‌رنجوري جان و سريواستاوا (1999) جمع‌آوري شد.‌ پايايي و روايي ابزار پژوهش با استفاده از آزمون‌هاي پايايي تركيبي، آلفاي كرونباخ، روايي همگرا و روايي واگرا اندازه‌گيري شدند، سپس برازش كلي مدل پژوهش سنجيده شد. از آزمون‌هاي سوبل و واف نيز براي اندازه‌گيري شدت اثر و آمارۀ تي ميانجي بدبيني سازماني استفاده ‌شد. يافته‌ها: تحليل داده‌ها نشان داد كه ادراك طردشدگي در محيط كار بر رفتارهاي انحرافي و بدبيني سازماني مؤثر بوده؛ همچنين روان‌رنجوري نيز نقشي تعديل‌گر در اين رابطه ايفا مي‌كند. از سوي ديگر آزمون سوبل و واف نشان داد كه تقريباً بيش از 32 درصد از اثر كل طردشدگي در محيط كار بر رفتارهاي انحرافي به‌صورت غيرمستقيم توسط متغير ميانجي بدبيني سازماني تبيين مي‌شود. نتايج: با درنظرگرفتن اين‌كه رفتارهاي انحرافي در محيط كار مشهود و به‌آساني نيز قابل ‌تشخيص نيستند، يافته‌هاي پژوهش حاضر مي‌تواند براي مديران منابع انساني در ارتباط با استخدام افراد براي مشاغلي كه در آن‌ها بروز رفتارهاي انحرافي مشكل‌ساز است، كاربردپذير باشند.