ترس از جرم در فضاي شهري؛ شناسايي مؤلفه هاي مكاني اثرگذار بر كنترل ترس و افزايش امنيت اجتماعي بر پايه چارچوب هاي نظري

ترس و نگراني از جرم و بز هديدگي يكي از تر سهايي است كه بسياري از ساكنان شهرهاي بزرگ امروزه به نوعي با آن درگيرند كه كيفيت زندگي و رفتار اجتماعي آنان را تحت الشعاع قرار ميدهد. از آنجا كه كمبود امنيت و ترس از قرباني شدن، استفاده از قلمرو فضاي عمومي و خلق فضاهاي شهري موفق را مورد تهديد قرار م يدهد. در اين پژوهش برآنيم تا با مطالعه توصيفي چارچوب هاي نظري ترس در فضاهاي شهري، مؤلفه هاي محيطي زمينه ساز ترس در آ نها را استخراج و شاخص ها و سنجه هاي اثرگذار بر هر كدام را معرفي نماييم تا عوامل بستري مستعد ايجاد ترس در فضاهاي شهري از دريچه هر كدام از نظريه ها آشكار شود. بدين منظور، با استفاده از پرس شنامه و روش آمار توصيفي و به كمك آزمون تخمين (در نمونه آماري 50 نفري از كارشناسان و متخصصين شهر سازي و معماري) در نرم افزار SPSS12، ضمن تقسيم بندي محله ها به دو دسته امن و نا امن، ميزان اثرگذاري هر كدام از مؤلفه هاي مكاني در سه دسته ساختاري، كاركردي و ادراكي و شاخص ها و سنجه هاي آن ها، سنجيده شده است. نتايج، حاكي از اهميت و تعميم پذيري برخي از اين چارچوب هاي نظري، در فضاهاي شهري ايران است و از اي نرو هدايت راهكارهاي كنترلي، پيشگيري و كاهشي را در مسير هريك از اين چارچوب هاي نظري مسجل مي سازد. بر اساس يافته هاي اين پژوهش، تنوع خرده فرهنگيِ بدون حدومرز مي تواند اشتراكات و پيوند اجتماعي را خدشه دار سازد. نگراني اجتماعي مبني بر زوال روابط اجتماعي و افول شبكه هاي پيوند محلي در رده هاي پايين تر اهميت قرار دارد. مدل ب ينظمي چندان در فضاهاي مورد بررسي اثرگذار نبوده، در حال يكه فرضيه ي آسي بپذيري به عنوان يكي از عمده ترين و اصلي ترين نظريه هاي حاكم در فضاهاي شهري ايران نمايان شده است. مطالعه نظريه كنترل اجتماعي نياز به نظارت نا محسوس همسايگان و اثرات آن را تأييد نمود ولي در مقابل، عدم مقبوليت كنترل رسمي شاخص از جانب پليس و نيروي انتظامي را نشان داد.