عنوان مقاله :
مرگ‌ومير و تحولات فضايي علل آن در شهرستان‌هاي ايران در سال‌هاي 1389–1385
پديد آورندگان :
گلي ، علي دانشگاه شيراز - بخش جامعه شناسي و برنامه‌ريزي اجتماعي , عسكريان ، مهرداد دانشگاه علوم پزشكي شيراز - گروه پزشكي اجتماعي
كليدواژه :
علل مرگ‌ومير , آمار مكاني , پراكنش فضايي , خودهمبستگي فضايي , شاخص موران
چكيده فارسي :
يكي از مطالعات مهم در برنامه‌ريزي سلامت كشورها و سنجش الگوي كيفيت زندگي و بهره‌مندي از سيستم خدمات بهداشت و درمان و موفقيت آن‌ها، بررسي الگوي مرگ‌ومير در پهنه جغرافيايي است. مطالعات انجام‌شده با تأكيد بر كلان‌نگري، علل فوت را در سطح كل كشور بررسي كرده و نتايج به‌دست‌آمده نيز با ناديده‌گرفتن عناصر جغرافيايي تشكيل‌دهنده كشور، الگوي واحدي را بيان مي‌كند. با توجه به تفاوت‌هاي منطقه‌اي در شيوع علل مختلف مرگ‌ومير، مطالعه حاضر با بهره‌گيري از رويكرد آمار مكاني و تحليل اكتشاف فضايي داده، به بررسي تفاوت‌هاي علل مرگ در مقياس شهرستان‌هاي كشور پرداخته است. نتايج نشان داد كه از مجموعِ متوفيان ثبت‌شده برحسبِ طبقه‌بندي بين‌المللي مرگ‌ومير (ICD) در سال‌هاي 1389-1385، بيماري‌هاي دستگاه گردش خون، سوانح و تصادفات و انواع سرطان‌ها، مهم‌ترين علت مرگ‌ومير در ايران بوده‌اند. توزيع علل سه‌گانه ذكر‌شده در كشور از توزيع يكساني برخوردار نبوده و در بعضي از شهرستان‌ها بيش‌از 75 درصد از علل مرگ، ناشي از سه عامل يادشده بوده؛ در‌حالي‌كه در اين دوره در بعضي از شهرستان‌ها نيز نقش عوامل يادشده كمتر از 20 درصد است و بخش عمده‌اي از مرگ‌ومير اين شهرستان‌ها ناشي از كهولت سن بوده است.بررسي پراكنش فضايي علل عمده مرگ در مقياس شهرستان‌ها مشخص كرد، 3 عامل بيماري‌هاي قلبي، تصادفات و انواع سرطان در سنين غير از كهولت، عمدتاً در شهرستان‌هايي با نرخ شهرنشيني كمتر از ميانگين ملي تمركز دارد و برخلاف تصوّر كه تمركز جمعيت و نرخ شهرنشيني بالا را عامل اساسي در بروز بيماري‌هاي فوق مي‌دانند، تمركز ناشي از اين علل در شهرستان‌هايي اتفاق مي‌افتد كه از تراكم پايين جمعيتي و درصد شهرنشيني كمتر از ميانگين ملي برخوردار هستند.
عنوان نشريه :
فصلنامه جغرافيا و آمايش شهري - منطقه اي
