رتبه‌بندي مناطق شهري ازلحاظِ توسعه‌يافتگي كالبديفضايي با رويكرد توسعه پايدار شهري و تلفيق عملگر فازي GISو FAHP ( مورد شناسي: مناطق چهارگانه شهر اروميه)

گستردگي شهري، گستردگي ميزان شهرنشيني يا مصرف زمين است كه در‌حال حاضر تبديل به يك موضوع جهاني به‌ويژه در شهرهاي جهان سوم شده است. به‌موازات توسعه و افزايش جمعيت شهرهاي بزرگ، ظهور مسائل گوناگون و پيچيده اجتماعياقتصادي در داخل شهرها و ورود شهرهاي بزرگ جهان سوم به سيستم اقتصادي جهان، برنامه‌ريزي شهري به ابعاد تازه‌اي دست‌يافته و باعث تحليل دقيق شرايط سياسياجتماعي در قلمرو جغرافياي شهري شده است. طي دهه‌هاي اخير، تغييرات گسترده اجتماعي، اقتصادي و محيطي در سطح كشور مشاهده شده است كه عمدتاً به تغييرات فضايي منتهي شده‌اند. شناخت الگوي توسعه كالبدي شهر به‌منظور هدايت آن درجهتِ توسعه پايدار شهري امري اساسي است. براي شناخت توسعه‌يافتگي و عدم‌توسعه‌يافتگي مناطق، به بررسي الگوي نابرابري‌هاي ناحيه‌اي، تفاوت ميان نواحي و ميزان برتري يك مكان نسبت‌به ساختار مكان‌هاي مشابه در سطح شهر نياز است؛ ازاين‌رو، هدف از تدوين اين مقاله تعيين ميزان توسعه‌يافتگي مناطق مختلف شهري اروميه ازلحاظِ شاخص‌هاي مورد بررسي است. براي دستيابي به هدف مذكور از 19 متغيّر اصلي موجود در شاخص كالبدي (كاربري‌هاي‌ مسكوني، تجاري، آموزشي، مذهبي، فرهنگي، جهانگردي، درماني و...) استفاده شده است. براي تجزيه‌و‌تحليل داده‌هاي پژوهش از عملگر فازي Gama در محيط GIS و همچنين از‌طريق وزن‌گذاري معيارهاي منتخب با روش تحليل سلسله‌مراتبي فازي (FAHP) استفاده شده است. نتايج به‌دست آمده حاكي از آن است كه مطابق توابع و مدل به‌كار رفته در پژوهش منطقه يك شهر اروميه با داشتن مساحتي بالغ‌بر 32767678 متر‌مربع يعني حدود 30/0 درصد از كل سطح كاربري‌ها و سرانه 75/121 متر‌مربع براي كل كاربري‌ها‌ نسبت‌به جمعيت آن، از درجه توسعه‌يافتگي بالاتري نسبت‌به سه منطقه ديگر اين شهر برخوردار است؛ امري كه در عملگر Gama fuzzy با دقت بيشتري نسبت به مدل AHP فازي نشان داده شده است.