مطالعه كارآيي و بهينه‌سازي انرژي مصرفي واحد‌هاي مرغ گوشتي استان البرز با رويكرد تحليل پوششي داده‌ها

با افزايش جمعيت و به تبع آن افزايش تقاضا و بهبود استاندارد سطح زندگي، كاربري انرژي در صنعت مرغداري رو به افزايش است. با توجه به اهميت انرژي به عنوان نهاده مؤثر در مرغداري، مطالعه حاضر با استفاده از روش غير‌پارامتري ، تحليل پوششي داده‌ها (DEA) به منظور تجزيه و تحليل بهره وري انرژي، شناسايي واحدهاي كارآمد از ناكارآمد و همچنين بهينه‌سازي انرژي مصرفي واحدهاي توليدي مرغ گوشتي در استان البرز انجام گرفت. اطلاعات مورد نياز از 36 واحد مرغداري با تكميل پرسشنامه و مصاحبه حضوري جمع‌آوري شد. كارآيي فني، كارآيي فني خالص، بازده به مقياس و شاخص صرفه جويي انرژي نسبت به هدف با استفاده از مدل بازگشت به مقياس ثابت (CRS) و بازگشت به مقياس متغير (VRS)  بر اساس شش نهاده انرژي شامل جوجه، دان مصرفي، سوخت، الكتريسيته، ماشين، نيروي انساني و 2 ستانده انرژي شامل گوشت مرغ و كود مرغي محاسبه شد. در مدل بازگشت به مقياس ثابت ، از  36 واحد مرغداري مورد بررسي، 8 مرغداري (22.22 درصد) داراي امتياز كارا و 28 مرغداري (77.78 درصد) داراي امتياز ناكارا بوده‌اند. همچنين در مدل بازگشت به مقياس متغير ،20 واحد (55.56 درصد) كارا و 16 واحد (44.44 درصد) ناكارا بوده اند. ميانگين كارآيي فني، كارآيي فني خالص و كارآيي مقياس به ترتيب 0.952، 0.987 و 0.964 بدست آمد. بيشترين سهم بهبود مصرف انرژي از كل انرژي قابل صرفه جويي مربوط به سوخت گازوئيل 70.06 درصد و سپس خوراك جوجه و الكتريسيته به ترتيب با  سهم 23.50 و 6.04 درصد مي‌باشد. مرغداران در مصرف سوخت بيشترين ميزان ناكارآيي و در مصرف جوجه كمترين ميزان ناكارآيي را داشته اند. ناكارآيي مصرف گازوئيل به دليل همزماني دوره جوجه ريزي مورد بررسي با دوره سرما، عدم مديريت صحيح مصرف، بالاخص در سيستم گرمايشي سالن ها و استفاده از گازوئيل بعنوان سوخت گرمايشي خانه هاي كارگري مي‌باشد. نتايج تحقيق نشان داد كه با بكارگيري توصيه‌هايي در مصرف كاراي انرژي، پتانسيل خوبي براي افزايش كارآيي انرژي توليد مرغ گوشتي استان البرز وجود دارد.