بررسي تحولات فازي و پاسخ آلياژ حافظه‌دار NiTi تحت عمليات ترمومكانيكي

در اين پژوهش، دگرگوني مارتنزيتي و پاسخ آلياژ حافظه‌دار NiTi تحت عمليات ترمومكانيكي مختلف مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور بررسي تغيير فاز و مقايسه‌ي پاسخ ماده، عمليات حرارتي در دماهاي °C 600 350 و كوئنچ در آب، به منظور تهيه چند نمونه با مشخصات مختلف تحول، آماده گرديد. دماهاي استحاله، با استفاده از روش كالري‌متري (DSC) اندازه‌گيري شد. پس از آن، براي تعيين تنشي كه در آن تحول رخ مي دهد، آزمايش كشش در دماي اتاق و در دو دماي بالاتر از Af انجام گرفت. نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه با افزايش دما و يا زمان عمليات حرارتي، دماي شروع استحاله مارتنزيتي افزايش و دماي شروع و پايان تحول فاز R كاهش مي‌يابد؛ به طوري كه در دماهاي بالاتر فاز R ناپديد مي شود. در دماي اتاق تنشي كه در آن جهت گيري مجدد مارتنزيتي صورت مي گيرد، براي نمونه هاي مختلف يكسان بوده و ظاهرا در دماها و زمان‌هاي بيشتر عمليات حرارتي تغيير نمي‌كند. اما در نمونه‌هايي كه در آنها تحول مارتنزيتي رخ مي‌دهد، تشكيل مارتنزيت ناشي از تنش از فاز R تحت تنش‌هاي متفاوت اتفاق مي‌افتد. اين نمونه‌ها در دماي بالا رفتار سوپرالاستيك نشان مي‌دهند. در حالي كه در نمونه هايي كه در 550 درجه و بالاتر عمليات حرارتي شده اند چنين رفتاري ديده نمي شود. بنابراين با تغيير هدفمند شرايط مي توان پاسخي متفاوت و متناسب با كاربرد آلياژ دريافت نمود. اين مهم در طراحي محصولات ساخته شده از آلياژهاي حافظه دار مثل محركه ها بسيار اهميت دارد.