ارزيابي برخي شاخص‌هاي پايداري در كشت و صنعت‌هاي استان خوزستان با روش تصميم‌گيري چند معياره (مطالعه موردي: توليد ذرت، گندم و نيشكر)

در ارزيابي پايداري كشاورزي، بايد جنبه هاي مختلف زيست محيطي‌، اقتصادي و اجتماعي در نظر گرفته شوند. هدف از اين مطالعه ارزيابي برخي شاخص‌ها و مقايسه پايداري توليد گندم، ذرت و نيشكر در كشت و صنعت‌هاي استان خوزستان بود. داده‌ها از كشت و صنعت شهيد رجايي و دعبل خزاعي به روش مصاحبه حضوري و استفاده از داده‌هاي ثبت شده در دفاتر كشت و صنعت‌هاي مورد بررسي، جمع‌آوري گرديد. شاخص‌هاي انرژي، خطر آلودگي كودهاي شيميايي و سموم كشاورزي، اثرات ماشين‌ها بر فشردگي خاك، خطر آلودگي هوا، هزينه‌هاي اجتماعي آن و اشتغال‌زايي جهت مقايسه و ارزيابي پايداري مزارع، استفاده شدند. جهت تلفيق و ارزيابي همه جانبه شاخص‌ها و رتبه‌بندي مزارع از روشهاي چند معياره تاپسيس و وزن‌دهي آنتروپي استفاده شد. هر چند اين شاخص ها و روش چند معياره به طور كامل، پايداري مزارع را نشان نمي دهند ولي براي مقايسه ي پايداري بين مزارع و بهبود پايداري آن ها مؤثر مي‌باشند. نتايج نشان داد كه اشتغال‌زايي، فشردگي خاك، خطرات كود نيتروژن، آلودگي هوا و انرژي در ميان شاخص‌هاي مورد بررسي به ترتيب، بيشترين تأثير را در پايداري مزارع مورد بررسي دارند. در مزارع گندم، به جز اشتغال‌زايي، ساير شاخص‌ها داراي شرايط بهتري بودند. خطر فشردگي خاك در اثر تردد ماشين‌هاي كشاورزي در مزارع نيشكر زياد بوده و به يكي از مشكلات اساسي آن تبديل شده است ولي از نظر اشتغال‌زايي در شرايط بهتريست. آناليز حساسيت نشان داد، پايداري مزارع مورد مقايسه نسبت به اشتغال‌زايي بسيار حساس مي‌باشد بطوريكه با كاهش 25.39 درصد در وزن شاخص اشتغال‌زايي، توليد نيشكر از رتبه اول به رتبه آخر انتقال مي‌يابد.