بررسي برهمكنش قارچ‌هاي ميكوريزا و كود شيميايي فسفري بر عملكرد، اجزاي عملكرد و پروتئين دانه نخود (Cicer arietinum L.)

در مديريت پايدار بوم نظام هاي كشاورزي، كاربرد كودهاي زيستي بويژه ميكوريزا به عنوان مكمل يا جايگزين كودهاي شيميايي از اهميت زيادي برخوردار است. به منظور مطالعه برهمكنش ميكوريزا و كود فسفر بر عملكرد و پروتئين دانه نخود، آزمايش گلخانه اي در سال 1393 به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي، در چهار تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل سه گونه قارچ ميكوريزا، Funneliformis mosseae، Rhizophagus intraradices و Claroideoglomus claroideum به همراه شاهد، و سه سطح كود سوپر فسفات تريپل شامل 0، 50 و 100 ميلي گرم فسفر بر كيلوگرم خاك بود. نتايج نشان داد كه بيشترين ارتفاع بوته (48.83 سانتي متر)، درصد كلونيزاسيون ريشه (72.00) و شاخص كلروفيل برگ (SPAD) مربوط به گياهان همزيست با Rh. intraradices به همراه 50 ميلي گرم فسفر بر كيلوگرم خاك بود. با افزايش كاربرد كود سوپر فسفات تريپل تا 100 ميلي گرم فسفر بر كيلوگرم خاك، گياهان همزيست با گونه هاي ميكوريزا، كاهش معني دار در تعداد دانه در بوته نشان دادند. با كاربرد ميكوريزا، بيشترين عملكرد دانه از مقدار  50 ميلي گرم فسفر بر كيلوگرم خاك بدست آمد. كاربرد 100 ميلي گرم فسفر بر كيلوگرم در مقايسه با 50 ميلي گرم فسفر بر كيلوگرم خاك، به ترتيب كاهش 13 و 12  درصدي پروتئين در گياهان همزيست با F. mosseae و Rh. intraradices را نشان داد. بنابراين روابط ميكويزايي در كنار كود شيميايي فسفره، مصرف كود شيميايي را بدون افت عملكرد و پروتئين دانه نخود كاهش داده است.  اين امر مي تواند در رسيدن به سيستم هاي كشاورزي كم نهاده و پايدار راه گشا باشد.