الگويي براي سنجش پايداري كشاورزي با استفاده از شاخص‌هاي تركيبي فازي (مطالعه موردي: استان كرمان)

مطالعه حاضر با پيشنهاد روش جديدي براي ساخت شاخص هاي تركيبي پايداري سعي كرده است تا با بهبود ويژگي هاي اين نوع شاخص ها به پيشرفت اين شاخه از علم كمك نمايد. براي نشان دادن قابليت هاي روش پيشنهادي در عمل، كاربردي از آن براي ارزيابي سطوح پايداري كشاورزي در جنوب شرقي ايران (استان كرمان) ارائه شده است. بدين منظور، شاخص هاي پايه اي در سه بعد پايداري (اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي) براي شهرستان هاي منتخب استان، بر اساس مرور منابع و نظرات پنل 15 نفره خبرگان دانشگاهي، انتخاب شده و با استفاده از داده ها و اطلاعات عمدتا جمع آوري شده از سرشماري عمومي كشاورزي سال 1393 و سالنامه آماري 1394 استان كرمان، محاسبه و سپس نرمال شدند. آنگاه، با استفاده از رهيافت مقايسات زوجي فازي، ترجيحات جامعه براي اهميت هاي نسبي شاخص ها بر اساس پرسشنامه هايي كه به همين منظور طراحي و توسط پنل مذكور تكميل شدند، به صورت وزن هايي وارد توابع مجموع سازي گشتند. خروجي اين روش، شاخص هاي تركيبي اقتصادي، اجتماعي، زيست محيطي و كل پايداري براي هر يك از شهرستان ها بود، كه با استفاده از آنها شهرستان هاي مورد مطالعه بر اساس سطوح نسبي پايداري، رتبه بندي شدند. همچنين وضعيت پايداري منطقه در هر يك از سه بعد مذكور و به صورت فراگير تعيين شد. نتايج مطالعه حاكي از آن است كه روش پيشنهادي قادر است برخي قابليت هاي شاخص هاي تركيبي را در فرآيند ارزيابي پايداري، ارتقا بخشيده و به عنوان ابزاري كاربردي از تصميمات سياستي بخش كشاورزي حمايت نمايد.