طراحي الگوي مديريت پايدار آب كشاورزي با استفاده از مدل DPSIR (مطالعه‌ي موردي استان همدان)

هدف پژوهش حاضر طراحي الگوي مديريت پايدار آب كشاورزي با استفاده از مدل DPSIR است كه با رويكرد آميخته (كيفيكمي) انجام شد. جامعه آماري اين مطالعه را كارشناسان و متخصصان حوزه آب در سطح استان همدان به تعداد 130 نفر تشكيل مي دادند كه در مرحله كيفي تعداد 35 نمونه به شيوه هدفمند و در مرحله كمي تعداد 97 نفر با استفاده از جدول كرجسي و مورگان به شيوه تصادفي انتخاب شدند. براي بررسي و تحليل روابط بين متغيرهاي پيش بين (محركفشاروضعيتاثرپاسخ) و ملاك (مديريت پايدار آب كشاورزي) از مدل يابي معادلات ساختاري بر اساس الگوريتم PLS بهره گرفته شد. بررسي سطح پايداري مديريت منابع آب در بخش كشاورزي استان همدان نشان داد كه اكثريت پاسخگويان، مديريت منابع آب در بخش كشاورزي استان را ناپايدار توصيف كرده اند. نتايج نشان داد كه 36 درصد از واريانس مديريت پايدار آب كشاورزي توسط عوامل مورد بررسي (محركفشاروضعيتاثرپاسخ) تبيين مي شود كه از بين اين عوامل، مولفه ي «پاسخ» با ضريب تاثير 0.299 بيشترين نقش و اهميت را داشت. بنابراين، بكارگيري اقدامات و پاسخ هاي زير جهت نيل به پايداري در مديريت منابع آب در بخش كشاورزي توصيه مي شوند: اصلاح الگوي كشت، تعادل بخشي و احياي سفره هاي آب زيرزميني، كاهش ضايعات محصولات كشاورزي، كاهش دوره حضور گياه در مزرعه، توسعه كشت هاي گلخانه اي، خاك ورزي حفاظتي، آموزش هاي كاربردي و مستمر.